dr hab. Marek Andrzejewski, prof. INP PAN
Zakład Badania Instytucji Prawnych
Centrum Prawa Rodzinnego i Praw Dziecka
e-mail: andrzejewski.marek@wp.pl
FORMA
Obowiązek alimentacyjny a uprawnienia do świadczeń socjalnych : (w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego (K 12/12) dotyczącego świadczeń dla wychowanków rodzin zastępczych)
Prawo cywilne - stanowienie, wykładnia i stosowanie : księga pamiątkowa dla uczczenia setnej rocznicy urodzin Profesora Jerzego Ignatowicza / pod redakcją Mirosława Nazara. Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015, s. 23-38.
Materiały z ogólnopolskiej konf., 20-21 listopada 2014 r., Lublin.
Dyscyplinowanie dłużników alimentacyjnych : (rozważania na tle dwóch wyroków Trybunału Konstytucyjnego dotyczących odbierania im prawa jazdy)
Prawo alimentacyjne. T. 1, Zagadnienia systemowe i proceduralne / redakcja naukowa Jakub M. Łukasiewicz, Iwona Ramus. Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek, 2015, s. 168-198.
Rozdział ten dotyczy oddziaływania prawem w stosunku do dłużników alimentacyjnych. Uchylanie się od płacenia alimentów, zwłaszcza na rzecz dzieci, jest w Polsce problemem społecznym od kilkudziesięciu lat. Autor ukazuje szerokie tło społeczne, etyczne i prawne problematyki alimentacyjnej, by w tym kontekście omówić dwa wyroki Trybunału Konstytucyjnego dotyczące przepisów pozwalających na odebranie notorycznemu dłużnikowi alimentacyjnemu prawa jazdy. W wyroku z 2009 r. Trybunał orzekł, że odebranie dłużnikowi alimentacyjnemu prawa jazdy jest sprzeczne z Konstytucją RP, w szczególności z tego powodu, że jest to sankcja nadmierna w stosunku do celu, jaki miała realizować obowiązująca do 2008 r. Ustawa z 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych i zaliczce alimentacyjnej. Autor nie zgadza się z tym wyrokiem. Uważa, że należy stanowczo przeciwstawiać się demoralizacji osób, które nie chcą utrzymywać własnych dzieci. Wskazuje, że o to walczył w latach 2004 – 2007 Obywatelski Komitet Inicjatywy Ustawodawczej na rzecz Ustawy Fundusz Alimentacyjny, którego autor był pełnomocnikiem. W 2014 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok dotyczący tego samego zagadnienia. Kwestię zabierania dłużnikom alimentacyjnym prawa jazdy od 2008 r. regulowała Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentacji. Autor w pełni aprobuje stanowisko Trybunału, w szczególności tezę, że sankcja odebrania prawa jazdy nie łamie konstytucyjnej zasady proporcjonalności. Podkreśla, że w uzasadnieniu tego wyroku są bezpośrednie, aprobujące nawiązania do dokumentów wypracowanych przez wspomniany Komitet.
The article tackles the problem of law enforcement with regard to maintenance debtors. Evasion of one's duty to pay maintenance, especially towards one's children, has been an acute social problem in Poland for a couple of years. The authors sketches a broad social, ethical and legal background of the issue of maintenance with the view of discussing two verdicts of the Constitutional Tribunal which declined to take away a driving license from a notorious maintenance debtor. In 2009 the Tribunal ruled that taking away a driving license from a maintenance debtor is contrary to the Polish constitution as it is an excessive punishment relative to the aim that was to be fulfilled by the Law of April 2005 that was in force till 2008, which defined behavior towards maintenance debtors and substitute child support payment. The author does not agree with the sentence. He holds that it is of utmost importance to counteract demoralization of people who do not want to financially support their children. He reminds of the fact that it was exactly what the Citizens' Committee of Legislative Initiative, that he was a plenipotentiary of, fought for between 2004 – 2007 in favor of the Act on Maintenance Fund. In 2014 the Tribunal issued a verdict concerning the same issue. Since 2008 the issue of taking away a driver's license from maintenance debtors has been regulated by an Act On Assisting People Eligible For Maintenance Support and is considered appropriate. The author fully approves of the latest verdict of the Tribunal, in particular of the thesis that the Act is not in breach of the constitutional principle of proportionality. He emphasizes that the justification for the verdict directly and approvingly alludes to the documents released by the aforementioned Committee.