Sytuacja prawna wychowanka pieczy zastępczej

Status osób małoletnich : piecza zastępcza, kontakty, przysposobienie / pod redakcją Marka Andrzejewskiego ; autorzy Marek Andrzejewski, Joanna Zajączkowska-Burtowy, Janusz Gajda. Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2020, s. 15-77.

Sytuację prawną wychowanka pieczy zastępczej reguluje kilka aktów prawnych, spośród których wymienić należy zwłaszcza kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawę o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Konwencję o prawach dziecka. Wyznaczają one stosunki prawne łączące dziecko z rodzicami oraz osobami i instytucjami sprawującymi pieczę zastępczą. Dla prawnej i pedagogicznej konstrukcji pieczy zastępczej charakterystyczne jest istnienie swoistego trójkąta, w ramach którego wzajemnie oddziałują na siebie: dziecko, jego rodzice i osoby lub instytucje sprawujące pieczę zastępczą. Od wspierania rodziców w czasie, gdy ich dziecko przebywa w pieczy zastępczej zależy sukces lub porażka w działaniach na rzecz przywracania dzieci rodzicom (reintegracja rodziny), co jest podstawowym celem tej instytucji prawnej. Na sytuację prawną wychowanków rzutują również stosunki prawne łączące ich rodziców z organizatorem rodzinnej opieki zastępczej, sądem rodzinnym, asystentem rodziny, a także relacje między sądem rodzinnym a kuratorem i lokalną administracją oraz wiele innych. Po omówieniu teoretycznych podstaw funkcjonowania pieczy zastępczej Autor ukazał kilka spośród co najmniej kilkunastu istotnych, szczegółowych, współczesnych problemów dotyczących dzieci przebywających w pieczy zastępczej. W szczególny sposób podkreślono swoistą bezradność prawa, pedagogiki i psychiatrii w stosunku do wychowanków będących dziećmi osób zaburzonych psychicznie. Szeroko omówiono również zagadnienie ochrony tożsamości (religijnej, etnicznej, narodowościowej, pedagogicznej) dziecka przebywającego w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Zwrócono też uwagę na kwestię kontaktów z dzieckiem przebywającym w pieczy zastępczej, jako niezbędnych dla reintegracji rodziny wychowanka.

The legal situation of children in foster care is regulated by several legal acts, in particular the Family and Guardianship Code, the Act on supporting the family and the foster care system, and the Convention on the Rights of the Child. They determine the legal relationship between child and its parents, and persons and institutions exercising foster care. Distinctive of the legal and pedagogical structure of foster care is the existence of a specific relationship within which the child, its parents, and persons or institutions exercising foster care, interact with each other. The success or failure of efforts to restore children to their parents (family reintegration) depends on supporting parents while their child is in foster care, which is the primary goal of this legal institution of fostering. The legal situation of the charges is also influenced by the legal relations between their parents and the organizer of family foster care, family court, family assistant, as well as relations between the family court and the probation officer and local administration, and many others. After discussing the theoretical foundations of the functioning of foster care, the author considers over a dozen important detailed contemporary problems related to children staying in foster care, and focuses on several key issues. The specific helplessness of law, pedagogy and psychiatry in relation to charges who are children of mentally disturbed people is especially emphasized. The issue of protection of the identity (religious, ethnic, national, pedagogical) of a child staying in a foster family or in a care and educational institution is also extensively discussed. Attention was also paid to the issue of the necessity for contact with a child in foster care to the reintegration of the charge’s family

Psychologiczna opinia sądowa w sprawach rodzinnych i opiekuńczych funkcją relacji sędzia-biegły psycholog

Wyzwania psychologa jako biegłego w relacji z wymiarem sprawiedliwości / pod redakcją Alicji Czeredereckiej. Kraków : Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, 2020, s. 367-388.

Redakcja:

Status osób małoletnich : piecza zastępcza, kontakty, przysposobienie

Współredaktorstwo: Zajączkowska-Burtowy, Joanna; Gajda, Janusz

Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2020

Seria: Basic Research - Instytut Nauk Prawnych PAN

ISBN 9788366300309

162 strony. Bibliografia, netografia, akty prawne przy pracach.

W tomie znajdują się trzy artykuły, które – już tylko na podstawie ich objętości – można określić jako studia. Są one osnute wokół zagadnień należących do obszaru prawa rodzinnego i prawa dotyczącego rodziny, a więc mających normatywne podstawy w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz aktach prawnych ściśle z tym kodeksem formalnie, funkcjonalnie i aksjologicznie powiązanych, takich jak Ustawa prawo o aktach stanu cywilnego, Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, czy też kodeks postępowania cywilnego. Wszystkie trzy opracowania dotyczą relacji dzieci–rodzice (inne osoby dorosłe) w szczególnych sytuacjach, których cechą jest m.in. to, że są one dla dziecka trudne psychicznie, co ono odczuwa, oraz skomplikowane prawnie, czego ono z reguły świadome nie jest. W każdym wyeksponowano sytuację dziecka, jego interes prawny (też psychologiczny i pedagogiczny), możliwości dochodzenia przez niego swych praw. Pierwszy tekst dotyczy sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej, czyli w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Zdarzenia takie mają miejsce w związku z kryzysem rodziny, w szczególności wówczas, gdy rodzice nie radzą sobie z należytym wykonywaniem funkcji opiekuńczo-wychowawczej. Drugie opracowanie dotyczy kontaktów z dzieckiem. Najczęściej problemy z tym związane są konsekwencją osobnego zamieszkiwania rodziców, zwykle wskutek rozwodu, czasem separacji, rozpadu konkubinatu, a także w tych przypadkach, kiedy rodzice dziecka nigdy ze sobą nie mieszkali. Jest to znów sytuacja nienaturalna, odbiegająca od typowego i modelowego (psychologicznie i prawnie) wspólnego wychowywania dziecka przez zamieszkujących wspólnie małżonków będących jego rodzicami. Trzeci artykuł natomiast dotyczy prawa adopcyjnego, a więc uregulowań, które kształtują sytuację dziecka po opuszczeniu przezeń rodziców (czasami jednego z nich), kiedy to na podstawie orzeczenia sądu zostaje ono umieszczone w nowej rodzinie, uzyskując tam prawny status dziecka w niej urodzonego. Celem wszystkich trzech opracowań zawartych w niniejszym tomie jest postawienie małoletniego w centrum rozważań i możliwie wnikliwe omówienie wszelkich prawnych, a niekiedy również psychologicznych i pedagogicznych aspektów jego funkcjonowania w każdej z opisywanych sytuacji – pieczy zastępczej, braku stałego kontaktu z bliskimi, życia w rodzinie przysposabiającej.