Redakcja:

Prawo wobec wyzwań cywilizacyjnych : wybrane zagadnienia : prace uczestników Prawniczych Seminariów Doktorskich INP PAN

Współredaktorstwo: Materna, Grzegorz; Młynarska-Sobaczewska, Anna

Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2024

ISBN 9788366300958

168 stron. Bibliografia przy poszczególnych rozdziałach.

Monografia wieloautorska składa się z szesnastu tekstów przygotowanych przez uczestników Prawniczych Seminariów Doktorskich INP PAN. Podzielono ją na dwie części: pierwsza z nich zawiera opracowania dotyczące prawa publicznego, druga zaś – prawa prywatnego. Tom jest też z tego powodu ciekawy – prezentuje spektrum zagadnień, którymi zajmują się młodzi ludzie, przygotowując swoje rozprawy doktorskie, jest to znakomity materiał poglądowy, zwłaszcza że wiele z tekstów dotyczy zagadnień nowych, kontrowersyjnych i ważnych w nauce i praktyce prawa. Z wielkim uznaniem i szacunkiem należy odnieść się do pracy zarówno autorów, jak i redaktorów tomu, którzy w ten sposób stworzyli unikalną i cenną możliwość prezentowania swojego dorobku młodym ludziom, ale także dali szansę na wykształcenie i praktykowanie warsztatu pracy naukowej, dyscypliny w opracowaniu tekstu i doborze materii, wskazaniu problemu badawczego i wreszcie – komunikatywności wypowiedzi.

[Kontrola koncentracji przedsiębiorstw] Ewolucja

Prawo konkurencji / redakcja prof. WSIiZ dr hab. Agata Jurkowska-Gomułka, prof. UwB dr hab. Anna Piszcz. Warszawa : Wydawnictwo C. H. Beck : Instytut Nauk Prawnych PAN : ELI European Law Institute. Polskie Centrum, 2024, s. 636-681.

Pojęcie koncentracji

Prawo konkurencji / redakcja prof. WSIiZ dr hab. Agata Jurkowska-Gomułka, prof. UwB dr hab. Anna Piszcz. Warszawa : Wydawnictwo C. H. Beck : Instytut Nauk Prawnych PAN : ELI European Law Institute. Polskie Centrum, 2024, s. 681-705.

Kryteria kontroli koncentracji

Prawo konkurencji / redakcja prof. WSIiZ dr hab. Agata Jurkowska-Gomułka, prof. UwB dr hab. Anna Piszcz. Warszawa : Wydawnictwo C. H. Beck : Instytut Nauk Prawnych PAN : ELI European Law Institute. Polskie Centrum, 2024, s. 705-726.

Co nam zostało z dociekań naukowych i życia Profesora Stanisława Kasznicy?

Współautorstwo: Staniszewska, Lucyna

Profesor Stanisław Kasznica : skazany na zapomnienie i odkrywany na nowo dla polskiej nauki / redakcja naukowa: Mateusz Błachucki, Lucyna Staniszewska ; recenzja wydawnicza: Małgorzata Ganczar. Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2024, s. 13-21.

Kontrola zewnętrzna i rozliczalność organów administracji publicznej

Profesor Stanisław Kasznica : skazany na zapomnienie i odkrywany na nowo dla polskiej nauki / redakcja naukowa: Mateusz Błachucki, Lucyna Staniszewska ; recenzja wydawnicza: Małgorzata Ganczar. Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2024, s. 455-482.

Administracja publiczna to złożony zespół instytucji, procedur i osób będący wypadkową historycznych rozwiązań, modnych w danym czasie koncepcji, ale również nowych „lepszych” zmian i pole implementacji doraźnych interesów partyjnych. Poprawne funkcjonowanie administracji publicznej nie jest możliwe bez efektywnego systemu ochrony prawnej, na który składa się wiele instytucji ustrojowych, a także system kontroli wewnętrznej i zewnętrznej. Jednocześnie nie sposób nie zauważyć, że te tradycyjne mechanizmy przeciwdziałania nieprawidłowemu działaniu administracji publicznej nie są wystarczające, a przede wszystkim mają charakter działań następczych. Dlatego też wykształciła się koncepcja rozliczalności administracji publicznej, która stanowi kluczowy mechanizm prewencji, ale również pozwala na poszerzenie sfery jawności działania organów administracji i zachowania łączności pomiędzy administracją publiczną a wspólnotą, której ona służy. Prekursorem badań w tym zakresie był niewątpliwie Stanisław Kasznica, który łącząc wnikliwe spojrzenie naukowca z dużym doświadczeniem urzędniczym rozumiał znaczenie kontroli administracji publicznej i trafnie analizował jej formy i zakres. Praca skupia się na analizie kontroli zewnętrznej administracji publicznej, łącząc to zagadnienie ze współczesną koncepcją rozliczalności administracji publicznej.

Public administration is a complex set of institutions, procedures and people, which is a resultant of historical solutions, fashionable concepts of the time, but also new “better” changes and the field of implementation of ad hoc party interests. Proper functioning of public administration is not possible without an effective system of legal remedies and oversight, which consists of a number of systemic institutions, as well as a system of internal and external supervision. At the same time, it is impossible not to notice that the traditional mechanisms for counteracting the malfunctioning of the public administration are no longer sufficient, and above all, are of a hierarchical nature. Therefore, the concept of accountability of public administration has emerged, which is a key mechanism for prevention of abuse, but also allows for expanding the sphere of openness of the activities of administrative bodies, maintaining the connection between public administration and the community it serves. The forerunner of research in this area was undoubtedly Stanisław Kasznica, who, combining the insight of a scientist with extensive experience as a civil servant, understood the importance of public administration control and adeptly analysed its forms and scope. The work focuses on the analysis of external control of public administration, linking this to the contemporary concept of public administration accountability.

Umorzenie postępowania antymonopolowego i kontrola sądowa czynności prezesa UOKiK w tym zakresie

Stosowanie prawa administracyjnego : księga jubileuszowa prof. Andrzeja Matana / redakcja naukowa Grzegorz Łaszczyca. Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2024, s. 146-161.

Establishment of Nord Stream 2 under Polish Merger Control Rules

European Competition Law Review 2024, t. 45, nr 8, s. 339-346.

The Nord Stream 2 saga, undeniably one of the most intricate and multifaceted cases tackled by the Polish NCA, has significantly influenced the evolution of merger control law. Given that merger control cases seldom reach the courts, it should be considered of utmost importance when this administrative practice of the Polish NCA has been verified and confirmed by the courts. However, it is regrettable that an opportunity was missed to develop a novel approach to joint ventures and to devise an appropriate regulatory response to agreements primarily designed to circumvent notifications to NCAs. The NS2 case serves as a prime example of competition law overenforcement. Some commentators have asserted that the fines imposed in the NS2 case may have been politically motivated: firstly, as part of the broader political contestation against Nord Stream 2, and secondly, as the Polish NCA initiated its investigation shortly after Gazprom evaded an EU fine in a case related to allegations of Gazprom abusing its dominant position by overcharging consumers in Central and Eastern Europe. The assertion that non-competition issues permeate the NS2 saga may find support in the communication strategy employed by the OCCP throughout the proceedings. For instance, when commencing proceedings to impose fines for the failure to notify the establishment of NS2, the press release proclaimed “OCCP against NS2”, while when initiating proceedings for failure to cooperate, the OCCP announced that “Nord Stream 2 - OCCP President may impose a €50 million fine on Gazprom”. Simultaneously, in all press releases, the OCCP and its presidents have consistently emphasised the countries of origin of the NS2 consortium members. While this does not necessarily imply the Polish NCA’s lack of impartiality or politicisation, it is challenging to perceive such communication as aligning with the principles of formal independence and technocratic governance expected of the Polish NCA. Unfortunately, this confrontational communication strategy serves neither the public interest nor the objectives of law enforcement. The outcome of the NS2 saga before the courts stands in stark contrast to the proclamations made in the Polish NCA’s propaganda campaign. Gazprom and European oil corporations can proclaim victory, whereas the Polish State and its administrative apparatus suffer a painful setback. Last but not least, the NS2 saga should not be regarded as a reliable benchmark for shaping the fining policy in merger control cases. Instead, the examined cases serve as an illustration of the extravagant fining practices employed by the Polish NCA, to which the courts have responded appropriately. Furthermore, there is a perceptible risk that such an approach to fining policy may compromise legal certainty and contribute to the erosion of competition culture in Poland, thereby diminishing the authority and, most importantly, the legitimacy of the ostensibly independent Polish NCA.

Dopuszczalność udzielania ochrony tymczasowej przez sąd powszechny przy rozpatrywaniu zażaleń od postanowień Prezesa UOKiK o ograniczeniu prawa wglądu : glosa do postanowienia SOKiK z 28.11.2018 r., XVII Amz 15/18

Państwo i Prawo 2024, nr 5, s. 140-155.

The commentary deals with the problem of the admissibility of interim protection granted by a civil court when considering an appeal against orders of the President of the Office of Competition and Consumer Protection (OCCP) to limit the right of access to files. The analysed ruling initiated a new line of case law allowing the granting of such protection, which may even consist in suspending administrative proceedings or suspending the issuance of a decision ending the proceedings in a case. However, it seems that this view is not supported by the currently applicable law and is rather based on a narrow and formalistic understanding of the concept of a civil case and the Court’s desire to strengthen a party’s procedural position. The Court also disregards key provisions of the Civil Procedure Code by introducing special regulations for granting interim protection in distinct proceedings in competition and consumer protection cases. The Court’s interpretation overlooks the substantive administrative nature of cases examined by the President of the OCCP and does not comply with the provisions of the Civil Procedure Code. This makes the commented ruling unworthy of approval.

Biorąc pod uwagę, iż od decyzji i postanowień Prezesa UOKiK, wydanych w sprawach o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, przysługują środki zaskarżenia do sądu powszechnego – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w postaci odwołania i zażalenia (art. 47928 § k.p.c.), nie budzi wątpliwości, że sprawy rozpoznawane w tym trybie przez wskazany sąd są sprawami cywilnymi w rozumieniu art. 1 k.p.c. (sprawy cywilne w znaczeniu formalnym) i należą do drogi sądowej (art. 2 § 1 k.p.c.). Oznacza to, że w danej kategorii spraw możliwe jest udzielenie zabezpieczenia w oparciu o art. 730 i n. k.p.c. Zabezpieczenie to może polegać np. na wstrzymaniu wydania decyzji kończącej postępowanie w sprawie. Ograniczenie prawa wglądu na gruncie ustawy antymonopolowej stanowi realizację procesową wynikającą z przepisów prawa materialnego ochrony szczególnych rodzajów informacji, które mogą się znaleźć w aktach sprawy antymonopolowej. Ochrona ta ma wymiar indywidualny i dotyczy indywidualnego interesu przedsiębiorcy, którego tajemnice stanowią przedmiot ochrony. Jednocześnie ochrona ta ma wymiar ogólny obejmujący interes publiczny wyrażany w zabezpieczeniu prawidłowego toku postępowania i konieczności ustalenia prawdy materialnej (a nie jak w postępowaniu cywilnym prawdy formalnej), dla którego to celu może zaistnieć konieczność pozyskania tajemnic przedsiębiorstw, zaś przedsiębiorcy je ujawniający muszą mieć gwarancje ich ochrony wobec stron postępowania, gdyż w innej sytuacji organ antymonopolowy nigdy nie uzyskałby do nich dostępu, chyba że za pomocą uprawnień ściśle policyjnych (acz nawet w tej sytuacji nie pozbawia ich to ochrony). Szczególny charakter aktu administracyjnego Prezesa UOKiK o ograniczeniu prawa wglądu w akta sprawy administracyjnej wyklucza możliwość stosowania zabezpieczenia z art. 730 i n. k.p.c. Skoro SOKiK nie może w ramach ochrony tymczasowej wstrzymywać orzekania w sprawie administracyjnej przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, to tym bardziej nie może zawiesić całego postępowania antymonopolowego.

Współdziałanie organów administracji publicznej na gruncie Kodeksu postępowania administracyjnego i ustawy antymonopolowej

Determinanty prawa i postępowania administracyjnego oraz sądowoadministracyjnego : księga jubileuszowa dedykowana profesor Aleksandrze Wiktorowskiej / redakcja naukowa Jacek Jagielski, Aleksander Jakubowski, Karolina Wojciechowska, Katarzyna Zalasińska. Warszawa : Wydawnictwo C.H. Beck, 2024, s. 135-142.

Mediacja w sprawach, których przedmiotem jest przeniesienie uprawnienia na następcę prawnego uprawnionego : glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17.10.2022 r., II GSK 1756/21

Glosa. Prawo Gospodarcze w Orzeczeniach i Komentarzach 2024, nr 2, s. 85-92.

The commentary pertains to the admissibility of mediation in an administrative case concerning the succession of an authorisation decision. The key issue is the legal nature of the case determining the possibility of using mediation. The Supreme Administrative Court rightly held that mediation cannot be used in an administrative case involving the granting, expiry or transfer of any individual authorisation. Such an approach of the Court is based on the linguistic and purposive interpretation of the Code of Administrative Procedure and is consistent with the findings of the doctrine of administrative law.

Regulacja art. 3 § 2 p.p.s.a. nie przewiduje możliwości wniesienia skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania zmierzającego do podjęcia rozstrzygnięcia w przedmiocie skierowania sprawy administracyjnej do mediacji, w trybie art. 96d k.p.a. Tym bardziej zatem oświadczenie organu o braku zgody na przeprowadzenie mediacji nie tworzy żadnego po stronie wnioskującej uprawnienia do kwestionowania tego stanowiska. Niewyrażenie przez organ zgody na przeprowadzenie mediacji nie jest czynnością, o której mowa w art. 3 § 2 p.p.s.a., jest bowiem podjęta w ramach postępowania administracyjnego, jest dobrowolna i nie ma charakteru władczego. Oznacza to, że stronie nie przysługuje żaden środek prawny kwestionowania stanowiska organu.

Glosa poświęcona jest problemowi dopuszczalności mediacji w sprawie administracyjnej dotyczącej sukcesji decyzji administracyjnej uprawniającej. Kluczowym zagadnieniem jest charakter prawny takiej sprawy determinujący możliwość przeprowadzania w niej mediacji. Naczelny Sąd Administracyjny trafnie przyjął, że w sprawie administracyjnej obejmującej udzielenie, wygaśnięcie lub przeniesienie jakiegokolwiek indywidualnego uprawnienia mediacji przeprowadzać nie można. Takie podejście Sądu ma oparcie w wykładni językowej i celowościowej Kodeksu postępowania administracyjnego 1 i jest spójne z ustaleniami doktryny prawa administracyjnego.

Rozporządzenie w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny (FSR) jako nowy element europejskiej przestrzeni administracyjnej

Prawo administracyjne jako miejsce spotkań : księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Jerzemu Supernatowi / redakcja Barbara Kowalczyk, Karolina Kulińska-Jachowska, Łukasz Prus, Magdalena Tabernacka. Wrocław : E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2024, s. 271-278.

Book Review: The Law and Politics of Global Competition. Influence and Legitimacy in the International Competition Network

Global Competition Litigation Review 2024, nr 4, s. 213-216.

Zakres ochrony tymczasowej w przypadku wstrzymania przez SOKiK wykonania decyzji Prezesa UOKiK o zgodzie na koncentrację : glosa do postanowienia Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 8.04.2021 r., XVII Amo 1/21

Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2024, nr 4, s. 38-45.

Glosa dotyczy problemu podstaw prawnych i treści ochrony tymczasowej przyznanej powodowi, który złożył odwołanie od decyzji w sprawie z zakresu kontroli koncentracji wydanej przez Prezesa UOKiK w postępowaniu administracyjnym i jednocześnie wniósł o wstrzymanie wykonania tej decyzji. Sąd uznał, że w przyznanie ochrony tymczasowej stanowi barierę prawną przed przeprowadzaniem koncentracji. Tymczasem, odwrotnie do europejskich przepisów o kontroli koncentracji, polska ustawa antymonopolowa nie ingeruje w ogóle w stosunki cywilnoprawne stron transakcji, a sama koncentracja jest prawnie skuteczna bez względu na decyzję sądu.

The gloss addresses the issue of the legal basis and substance of interim protection granted to a plaintiff who has appealed a decision concerning concentration control issued by the President of the Office of Competition and Consumer Protection (OCCP) in an administrative proceeding, while simultaneously seeking a suspension of the decision's execution. The court determined that the grant of interim protection constitutes a legal impediment to carrying out the concentration. However, in contrast to European merger control regulations, the Polish Antimonopoly Act does not intervene in the civil-law relationships of the transaction parties, and the concentration itself remains legally effective regardless of the court's ruling.

Access to Administrative Files and Access to Public Information : At the Crossroads of Information Rights

Contemporary Central & East European Law 2024, nr 3, s. 13–26.

The course of administrative proceedings is documented in the files of an administrative case. Over the development of administrative law, the legislator has established various legal regimes to guarantee that entitled persons have access to all or part of the procedural materials collected in these case files. This article aims to present the two basic regimes of access to case files and analyze their interrelationship. The research demonstrates that, although the regulatory scope of these regimes partially overlaps, there are significant differences in terms of their subject and object. Nevertheless, mutual interaction between these regimes is evident, particularly in how they have evolved over time. The paper concludes with a negative answer to the question of whether the right to public information can substitute a party’s information rights under the Administrative Procedure Code. Each of the two access regimes serves a distinct purpose and is governed by specific regulations tailored to that purpose.

Dopuszczalność zaskarżenia postanowienia podjętego przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w ramach ochrony tymczasowej : glosa do postanowienia Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 27 kwietnia 2021 r., XVII Amo 1/21

Orzecznictwo Sądów Polskich 2024, nr 3, s. 3-21.

Franczyza i inne relacje umowne a wywieranie decydującego wpływu na innego przedsiębiorcę : glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17.10.2022 r., II GSK 2505/21

Przegląd Sądowy 2024, nr 7-8, s. 162-175.

The commentary is devoted to the problem of the admissibility of transferring a retail pharmacy licence where the negative condition of exceeding the legally permissible limit of control over other pharmacies arises. The key issue is the treatment of the franchise agreement as a contract enabling the franchisor to exert a decisive influence over the franchisee. The Supreme Administrative Court correctly accepted that the franchise agreement itself does not give such an influence, but it may arise from other contractual relations accompanying the agreement. Such an approach of the Court is supported by the linguistic and purposive interpretation of the Act on Competition and Consumer Protection and is consistent with the line of decisions of the President of the Office of Competition and Consumer Protection.

Współdziałanie organów administracji publicznej a obowiązek dokonywania urzędowej interpretacji przepisów : glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17.10.2022 r. (II GSK 1971/21)

Przegląd Prawa Publicznego 2024, nr 4, s. 100-110.

Art. 7b k.p.a. nie może być traktowany jako uniwersalna podstawa prawna obligująca organy administracji publicznej do formalnego współdziałania, przy braku przepisów ustrojowych lub materialnoprawnych kreujących takie obowiązki po stronie poszczególnych organów. Prawo farmaceutyczne nie stwarza żadnych podstaw do współdziałania - materialnego czy procesowego - organów inspekcji farmaceutycznej, nie tylko zresztą z Prezesem UOKiK w sprawach związanych ze stosowaniem ustawy antymonopolowej. Dlatego możliwa jest jedynie nieformalna współpraca, np. przy udzielaniu pomocy technicznej. Artykuł 7b k.p.a., nakazujący organom współdziałać ze sobą w zakresie niezbędnym do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego sprawy, nie daje podstaw do zwrócenia się przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 99 ust. 3 pkt 3 Prawa farmaceutycznego w związku z art. 4 pkt 4 i 14 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, gdyż to organy inspekcji farmaceutycznej miały dokonywać samodzielnej, autonomicznej wykładni i zastosowania przepisów prawa, w tym wskazanych przepisów, i w sposób oczywisty nie było niezbędne, aby zastępował je w tym inny organ, nawet o częściowo zbieżnej kompetencji.

The commentary is devoted to the problem of whether one administrative authority is obliged to request another administrative authority to interpret the law. The key issue is the interpretation of Article 7b of the Administrative Procedures Code, which requires authorities to work together to the extent necessary to precisely clarify the factual and legal state of the case, as well as the problem of whether the obligation for one administrative authority to provide an official interpretation of laws at the request of another may be inferred from this norm. The Supreme Administrative Court correctly accepted that such an obligation cannot be inferred from the general principle of cooperation. Such an approach on the part of the Supreme Administrative Court is supported by the linguistic and purposive interpretation of the Administrative Procedures Code and is consistent with the conclusions of the doctrine of administrative law.

Redakcja:

Profesor Stanisław Kasznica : skazany na zapomnienie i odkrywany na nowo dla polskiej nauki

Współredaktorstwo: Staniszewska, Lucyna; Ganczar, Małgorzata

Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2024

547 stron. Bibliografia przy poszczególnych rozdziałach.

Stanisław Kasznica (1874-1958) - polski prawnik, urzędnik, parlamentarzysta. Jako profesor prawa administracyjnego był pierwszym kierownikiem Katedry Prawa Administracyjnego na odrodzonym Uniwersytecie Poznańskim, a później także jego rektorem. Stanisław Kasznica to jeden z najwybitniejszych polskich administratywistów Polski międzywojennej, a Jego dorobek pozostaje wciąż aktualny i rezonuje w badaniach kolejnych pokoleń polskich naukowców i to nie tylko przedstawicieli nauki prawa. Książka jest pokłosiem projektu zrealizowanego wspólnie przez Zakład Prawa Administracyjnego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz Zakład Prawa Administracyjnego i Nauki Administracji Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Obejmuje ona pełne spektrum zagadnień badawczych prawa administracyjnego i oddaje wszechstronność zainteresowań naukowych Profesora Stanisława Kasznicy. Wspólnym celem Redaktorów i Autorów niniejszej publikacji jest przedstawienie wszystkim zainteresowanym współczesnych zagadnień prawa administracyjnego z wykorzystaniem bogatej spuścizny naukowej Profesora Stanisława Kasznicy. Książka ta ułatwi również samodzielne prowadzenie badań nad Jego dorobkiem.