Ochrona praw obywatelek i obywateli Unii Europejskiej : 20 lat - osiągnięcia i wyzwania na przyszłość

Współautorstwo: Bodnar, Adam; Gliszczyńska-Grabias, Aleksandra

Warszawa : Lex a Wolters Kluwer business, 2015

Seria: Monografie Lex,

ISBN 9788326434938

267 stron.

Książka zawiera rzetelną analizę dotychczasowych osiągnięć instytucji obywatelstwa Unii Europejskiej i istniejących wciąż wyzwań związanych z jej funkcjonowaniem od ponad 20 lat. Poszczególne rozdziały napisali eksperci z różnych dziedzin i specjalizacji: przedstawiciele środowiska naukowego, administracji publicznej oraz organizacji pozarządowych. Dzięki temu powstało opracowanie obejmujące wiele aspektów obywatelstwa Unii Europejskiej, m.in.: demokratyczną legitymizację UE, prawa obywateli Unii, deficyt regulacji polskich i europejskich, czy związki między obywatelstwem krajowym i obywatelstwem europejskim. Autorzy przedstawili również postulaty zmian prawnych, które pozwoliłyby w większym stopniu urzeczywistnić ideę obywatelstwa Unii Europejskiej w krajowym porządku prawnym.

Publikacja dofinansowana przez Fundację "Promocja Praw Człowieka - Badania i Nauczanie" i Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.

Wymuszone zaginięcia na Ukrainie w latach 2013-2014 : skargi i procedury międzynarodowe

Studia Prawnicze Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2015, nr 2, s. 9-29.

Rodziny osób zaginionych na Ukrainie mają obecnie możliwość skorzystania z kilku mechanizmów skargowych, ustanowionych w ramach poszczególnych systemów ochrony praw człowieka. W przypadku ETPCz i KPCz pewnym wyzwaniem dla skarżących może być konieczność udowodnienia sytuacji faktycznej, choć oba organy wprowadziły znaczne ułatwienia, m.in. poprzez odwrócenie ciężaru dowodu. Stwierdzenie, jakie prawa zagwarantowane odpowiednio w EKPCz i Pakcie zostały naruszone zależy jednak nie tylko od tego, jakie dowody przedstawi strona skarżąca, ale również od linii orzeczniczej przyjętej przez dany organ. Przykładowo, KPCz częściej w wypadku wymuszonego zaginięcia stwierdza naruszenie zakazu tortur, zarówno wobec osób zaginionych, jak i wobec ich bliskich. Dotychczas z przedstawionych mechanizmów skarżący wykorzystywali najprawdopodobniej jedynie skargi indywidualne do ETPCz. O ile wydaje się to stosunkowo oczywiste w wypadku KPCz, ponieważ skargi można składać tylko do jednego z tych dwóch organów, a wyroki ETPCz są znacznie lepiej wykonywane przez państwa, dziwi małe zainteresowanie składaniem zawiadomień do Grupy Roboczej, która rozpatruje je niezależnie od toczących się postępowań przed trybunałami i komitetami międzynarodowymi. Takie zgłoszenie, choć nie doprowadzi do skazania sprawców ani wypłacenia zadośćuczynienia, może zakończyć się ujawnieniem losu osoby zaginionej i zwiększy presję wywieraną na dane państwo w celu powstrzymania kolejnych tego typu zbrodni oraz wyjaśnienia tych już popełnionych. Nikłe zainteresowanie tym mechanizmem wynika najpewniej z jego nieznajomości. W większość zaginięć na Ukrainie było niewątpliwie zaangażowane państwo bądź odbywały się przy jego milczącej zgodzie, niemniej trudno przypisać odpowiedzialność jednemu z dwóch krajów, którym zarzuca się popełnianie tego przestępstwa. Pomocne może okazać się sięgnięcie do dotychczasowego orzecznictwa KPCz i ETPCz, w szczególności w sprawach dotyczących wymuszonych zaginięć w Czeczenii i na Cyprze. Na koniec warto zauważyć, że dla bliskich osób zaginionych najlepiej byłoby, gdyby udało się te kwestie rozwiązać na poziomie krajowym. Procedury międzynarodowe trwają zazwyczaj wiele lat, często wiążą się z dodatkowymi kosztami dla skarżących i nie zawsze są właściwie wykonywane. W celu wspierania ofiar i karania sprawców zgodnie ze standardami międzynarodowymi Ukraina i Rosja powinny korzystać nie tylko z wyroków ETPCz i decyzji KPCz, ale także z innych dokumentów, np. Najlepszych praktyk w krajowym prawie karnym dotyczących wymuszonych zaginięć czy Zbioru zasad dotyczących ochrony i promocji praw człowieka poprzez działania zwalczające bezkarność. Wspólnota międzynarodowa powinna z kolei naciskać, aby sprawy te zostały przez obydwa państwa właściwie i ostatecznie wyjaśnione.

Wymuszone zaginięcia (enforced disappearances) w Europie : kształtowanie się międzynarodowych standardów zapobiegania i reagowania

Warszawa : 2015

292 strony.

Praca doktorska, obroniona w Instytucie Nauk Prawnych PAN – obecnie przechowywana w Archiwum Zakładowym INP PAN sygn. 183/211.