O pojęciu osoba „pełniąca funkcje publiczne” na tle dopuszczalnego ograniczenia prawa do informacji publicznej

20 lat ustawy o dostępie do informacji publicznej : podsumowanie i perspektywy ustawowej regulacji prawa do informacji publicznej / redakcja naukowa Mateusz Błachucki, Grzegorz Sibiga. Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2022, s. 361-374.

Na tle aktualnego sporu o zakres prawa dostępu do informacji publicznej w kontekście prawa do prywatności, przedstawiono hipotetyczny model uporządkowania tej problematyki według kryteriów typu zadań wykonywanych na danym stanowisku. Zaproponowano prosty podział na trzy kategorie kadr administracji publicznej, tj. osoby zatrudnione na podstawie przepisów prawa pracy (niewykonujące zadań publicznych), osoby w korpusie urzędniczym, zatrudnione na podstawie przepisów publicznoprawnych (osoby wykonujące te zadania) oraz osoby na kierowniczych stanowiskach państwowych (również wykonujące te zadania). Zdaniem autora jedynie ta ostatnia grupa powinna być objęta szerokim, bezpośrednim zakresem (tzn. być zobowiązanym adresatem) prawa dostępu do informacji, z jednoczesnym pozostającym w zgodzie z aksjologią prawa administracyjnego, ograniczeniem ich prawa do prywatności.

In the text, a hypothetical model of ordering the issues of the scope of the right to public information is presented. A simple division into three categories of public administration staff was proposed, i.e. persons employed under the provisions of the labour law (not performing public tasks), persons in the civil service corps, employed under public law (persons performing these tasks) and persons in managerial state positions (also performing these tasks). According to the author, only the latter group should be covered by the broad direct scope of the right to access information, whilst limiting their right to privacy.

Problem rozgraniczenia właściwości sądów administracyjnych i sądów powszechnych w sprawach z zakresu prawa służby publicznej na przykładzie postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej

Kierunki rozwoju jurysdykcji administracyjnej / redakcja naukowa Maciej Kruś, Lucyna Staniszewska, Marek Szewczyk. Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2022, s. 631-640.

Normatywna idea naboru jako przejaw wspólnotowego wymiaru samorządu terytorialnego

Wspólnotowy wymiar samorządu terytorialnego : rzeczywistość a oczekiwania / redakcja naukowa Mirosław Stec, Katarzyna Małysa-Sulińska. Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2022, s. 259-273.

Wspólnotowego wymiaru samorządu terytorialnego należy szukać u źródeł tej instytucji, czyli w pojęciach podstawowych. Definiując samorząd terytorialny, słusznie zauważono, że „skoro jednostka samorządu terytorialnego nie jest typowym «urządzeniem, instrumentem» administrowania sprawami publicznymi, lecz jest podmiotem prawa w demokratycznym państwie prawa opartym na zasadzie decentralizacji ustroju, to każda społeczność powinna mieć istotny, znaczący wpływ na swą strukturę wewnętrzną”. Podstawową formą posiadania przez członków tej wspólnoty faktycznego wpływu na jej – szeroko rozumianą – strukturę, procesy i instytucje jest zdolność udziału w konkurencyjnym i równym naborze do korpusu urzędników samorządowych. Oczekiwania wobec ustawowego kształtu tej procedury opisano w doktrynie w kontekście konstytucyjnych zasad dostępu do służby publicznej, rzeczywistość jednak (treść pragmatyki pracowników samorządowych w części regulującej nabór) odbiega znacząco od tych oczekiwań i wytycznych ustrojowych, dookreślonych w orzecznictwie. Stąd przepisy te zostały ocenione negatywnie. Zadeklarowany w ustawie o pracownikach samorządowych atrybut konkurencyjności naboru z uwagi na brak właściwych, dalszych regulacji urealniających tę deklarację stanowi tym samym naruszenie interesu publicznego. W przypadku normatywnej idei naboru wspólnota samorządowa nie jest pojęciem niemym, pozbawionym treści prawnej. Jeżeli można przypisać jej reprezentowanie interesu lokalnego będącego regionalnym wymiarem interesu publicznego, to na podstawie tej konstatacji można wprost wywieść i sformułować obowiązki ustawodawcy i organów administracji publicznej (samorządowej) oraz prawa obywateli (członków tej wspólnoty).

Naruszenia ustrojowych wytycznych służby cywilnej

Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2022, t. 65, nr 1, s. 295-308.

W artykule przedstawiono problematykę pokonstytucyjnej praktyki ustawodawczej w części dotyczące prawa służby cywilnej. W ocenie autora, polska Konstytucja z 1997 r., wyznacza solidne podstawy funkcjonowania korpusu służby cywilnej oraz jasno określa zasady i cele jego funkcjonowania, którymi są przed wszystkim zawodowe, rzetelne, bezstronne i politycznie neutralne wykonywanie zadań państwa. Przegląd ustawodawstwa po 1997 r. oraz towarzyszącego mu orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego został zaprezentowany w przedziałach czasowych wyznaczonych obowiązywaniem kolejnej pragmatyki urzędniczej służby cywilnej. Zgromadzone, liczne przykłady naruszeń postanowień ustawy zasadniczej w badanym czasie i obszarze pozwoliło na sformułowanie wniosków na temat charakteru i praktycznego znaczenia prawa urzędniczego, a także na ogólną ocenę, że jego budowa (w zgodzie z ustrojowymi wytycznymi) jest zadaniem trudnym, niezrealizowanym wciąż w prawie polskim.

The article presents the issues of post-constitutional legislative practice, in part concerning the law of the civil service. In the author’s opinion, the Polish Constitution of 1997 sets a solid basis for the functioning of the civil service corps and clearly defines the principles and goals of its functioning (which are: professional, reliable, impartial and politically neutral performance of state tasks). The review of the legislation after 1997 and the jurisprudence of the Constitutional Tribunal was presented at intervals determined by the next civil service law pragmatics. The collected examples of violations of the provisions of the Constitution (in the analyzed time and area) allowed for the formulation of conclusions on the nature and practical significance of civil service law. General assessment is that polish civil service law construction (in accordance with the Constitution) is a difficult task, still unrealized in the law Polish.

O prawnych i pozaprawnych powodach odstąpienia od publicznoprawnego modelu służby cywilnej

Studia Iuridica 2022, t. 92, s. 114-128.

The article explores reasons of the abandonment by the Polish legislator of the public law model of the civil service. The discussed reasons were classified into two categories: normative and non-normative premises. The first group discusses the impact of international law on the activities of the Polish legislator and the disproportionately large number of publications on the doctrine of labor law as compared to the administrative law. In the second category, three groups of impact on the legislator’s activities are discussed, i.e. the political perspective (here: systemic, point-based, and episodic impact), clerical, and social perspectives. In conclusion, a return to public-law solutions is proposed.

25 lat konstytucyjnych gwarancji prawa służby cywilnej w Polsce

XXV lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej : księga Jubileuszowa dedykowana Profesor Halinie Ziębie-Załuckiej z okazji 70. rocznicy urodzin / redakcja naukowa Radosław Grabowski. Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek, 2022, s. 189-200.