Prawo i pamięć : o prawnych aspektach odniesień do przeszłości

Państwo i Prawo 2023, nr 12, s. 3-31.

Defining memory laws and identifying the field of mnemonic constitutionalism has made it possible to create a separate research area within legal sciences. Simultaneously, law remains a tool for states to conduct memory politics, and because of its prominence and symbolic significance, authorities – regardless of the agenda followed or ideological preferences – use it to influence collective memory of the past. However, the belief in the infallible efficiency of these laws is illusory. The truth about the perpetration of the Katyń massacre survived in the Polish society during the period of Stalinist terror and communist falsification, while bans on Holocaust denial in Europe have not enabled eradication of this phenomenon from public discourse. However, the wider the areas of memory are infiltrated by law and the more political populism enters this field, using law to decree a single permissible vision of the past, the more problematic it becomes to consider memory laws as legal instruments that meet the standards of human rights protection.

Badacze historii w sali sądowej : glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16.08.2021 r., I ACa 300/21

Państwo i Prawo 2022, nr 11, s. 161-169.

Współautorstwo: Górski, Marcin

Glosowany wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16.08.2021 r., I ACa 300/21 w sprawie powództwa wniesionego przez Filomenę Leszczyńską przeciwko badaczom Holocaustu: prof. Barbarze Engelking i prof. Janowi Grabowskiemu dotyczy szeregu zagadnień wykraczających poza obszar sądowej oceny zarzucanych naruszeń dóbr osobistych. Należą do nich m.in. definiowanie kategorii tożsamości narodowej, gwarancje swobody wypowiedzi w kontekście wolności badań naukowych, granice tych wolności w przypadku badań nad historią Holocaustu czy wreszcie poszukiwania prawdy historycznej na salach sądowych. Glosa skupia się na zagadnieniu zakwestionowania przez Sąd Apelacyjny istnienia na gruncie polskiego prawa dobra osobistego w postaci tożsamości narodowej, przywiązania do narodu polskiego czy dumy narodowej oraz kwestii wolności prowadzenia i ogłaszania wyników badań naukowych. Glosa ukazuje je w kontekście właściwych standardów wynikających z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz dowodząc, że zapadłe rozstrzygnięcie polskiego sądu jest z nimi spójne.

The case comment to the judgment on the lawsuit brought by Filomena Leszczyńska against Holocaust scholars Professors Barbara Engelking and Jan Grabowski, concerns several legal questions that go beyond the simple judicial determination regarding the alleged infringements of personal rights. These questions include, among others: defining the category of “national identity”, guarantees of the freedom of expression in the context of the freedom of scholarly research, the limits of these freedoms in the case of research on the history of the Holocaust and, finally, the search for historical truth in courtrooms. The comment focuses on the issue of questioning by the Court of Appeal of the existence under Polish law of the personal right in the form of national identity, attachment to the Polish nation or national pride, and on the issue of the freedom to conduct and publish the results of scholarly research. These issues are presented in the case note in the context of relevant standards resulting from the jurisprudence of the European Court of Human Rights and demonstrate that the judgment of the Polish court remains consistent with that case law.

Naruszenie czci i godności ludzkiej przez przekaz medialny dotyczący ofiar Holokaustu. Glosa do wyroku ETPC z dnia 8 listopada 2012 r., 43481/09

Państwo i Prawo 2014, nr 9, s. 127-132.

Dot. naruszenia czci i godności ludzkiej przez przekaz medialny dotyczący ofiar Holokaustu; PETA Niemcy przeciwko Niemcom.

Glosa do wyroku ETPCz z 9.02.2012 r., skarga nr 1813/07. [Dot. homofobicznej "mowy nienawiści"]

Europejski Przegląd Sądowy 2012, nr 6, s. 50-53.

Glosa do wyroku ETPCz z 9.02.2012 r., skarga nr 1813/07. [Dot. homofobicznej "mowy nienawiści"]