Wnioski

Współautorstwo: Baranowska, Grażyna; Hernandez-Połczyńska, Anna; Sękowska-Kozłowska, Katarzyna; Wieruszewski, Roman

Wpływ ONZ-owskiego standardu ochrony praw człowieka na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka / Grażyna Baranowska, Aleksandra Gliszczyńśka-Grabias, Anna Hernandez-Połczyńska, Katarzyna Sękowska-Kozłowska, Roman Wieruszewski. Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2022, s. 281-286.

Sexist Hate Speech and the International Human Rights Law : Towards Legal Recognition of the Phenomenon by the United Nations and the Council of Europe

International Journal for the Semiotics of Law 2022, t. 35, nr 6, s. 2323-2345.

Współautorstwo: Sękowska-Kozłowska, Katarzyna; Baranowska, Grażyna

For many women and girls sexist and misogynistic language is an everyday experience. Some instances of this speech can be categorized as ‘sexist hate speech’, as not only having an insulting or degrading character towards the individuals to whom the speech is addressed, but also resonating with the entire group, contributing to its silencing, marginalization and exclusion. The aim of this article is to examine how sexist hate speech is handled in international human rights law. The argument derives from the claim than that legal discourse should distinguish between ‘sexist speech’ and ‘sexist hate speech’, and that the later may be qualified as a form of violence against women. Then it analyses the approaches of two human rights protection systems—the United Nations and the Council of Europe system—towards the phenomenon of sexist hate speech, by taking their position towards hate speech in general as a point of reference. In both systems, sexist hate speech is being addressed more eagerly under the gender equality framework, including counteracting violence against women, than in their interpretation of hate speech under general human rights law. The article argues the importance of recognizing and addressing sexist hate speech both within the framework of gender equality instruments and anti-hate speech framework established by international human rights bodies.

Między Genewą a Strasburgiem : uwagi o recepcji standardu uniwersalnego przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w obszarze przeciwdziałania dyskryminacji rasowej oraz ochrony praw dziecka

Współautorstwo: Hernandez-Połczyńska, Anna

25-lecie wejścia w życie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w Polsce / pod redakcją Bożeny Gronowskiej i Piotra Sadowskiego. Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2022, s. 59-88.

Strategiczne powództwa przeciwko uczestnikom debat nad przeszłością

O wolność i prawo : księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Rzeplińskiemu / redakcja naukowa Barbara Błońska, Łukasz Chojniak, Beata Gruszczyńska, Andriy Kosyło, Katarzyna Witkowska-Rozpara, Dagmara Woźniakowska-Fajst. Warszawa : Wolters Kluwer, 2022, s. 153-161.

Międzynarodowa Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej

Wpływ ONZ-owskiego standardu ochrony praw człowieka na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka / Grażyna Baranowska, Aleksandra Gliszczyńśka-Grabias, Anna Hernandez-Połczyńska, Katarzyna Sękowska-Kozłowska, Roman Wieruszewski. Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2022, s. 65-78.

Międzynarodowa Konwencja o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących oraz członków ich rodzin

Wpływ ONZ-owskiego standardu ochrony praw człowieka na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka / Grażyna Baranowska, Aleksandra Gliszczyńśka-Grabias, Anna Hernandez-Połczyńska, Katarzyna Sękowska-Kozłowska, Roman Wieruszewski. Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2022, s. 165-174.

Wolność wypowiedzi negacjonistów-Perinçek przeciwko Szwajcarii

Wpływ ONZ-owskiego standardu ochrony praw człowieka na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka / Grażyna Baranowska, Aleksandra Gliszczyńśka-Grabias, Anna Hernandez-Połczyńska, Katarzyna Sękowska-Kozłowska, Roman Wieruszewski. Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2022, s. 191-203.

Dyskryminacja oraz nienawiść rasowa, etniczna i narodowościowa wobec Romów-Sejdić i Finci przeciwko Bośni i Hercegowinie, Vona przeciwko Węgrom, H.D. i inni przeciwko Czechom

Wpływ ONZ-owskiego standardu ochrony praw człowieka na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka / Grażyna Baranowska, Aleksandra Gliszczyńśka-Grabias, Anna Hernandez-Połczyńska, Katarzyna Sękowska-Kozłowska, Roman Wieruszewski. Warszawa : Wydawnictwo INP PAN, 2022, s. 205-216.

Badacze historii w sali sądowej : glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16.08.2021 r., I ACa 300/21

Państwo i Prawo 2022, nr 11, s. 161-169.

Współautorstwo: Górski, Marcin

Glosowany wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16.08.2021 r., I ACa 300/21 w sprawie powództwa wniesionego przez Filomenę Leszczyńską przeciwko badaczom Holocaustu: prof. Barbarze Engelking i prof. Janowi Grabowskiemu dotyczy szeregu zagadnień wykraczających poza obszar sądowej oceny zarzucanych naruszeń dóbr osobistych. Należą do nich m.in. definiowanie kategorii tożsamości narodowej, gwarancje swobody wypowiedzi w kontekście wolności badań naukowych, granice tych wolności w przypadku badań nad historią Holocaustu czy wreszcie poszukiwania prawdy historycznej na salach sądowych. Glosa skupia się na zagadnieniu zakwestionowania przez Sąd Apelacyjny istnienia na gruncie polskiego prawa dobra osobistego w postaci tożsamości narodowej, przywiązania do narodu polskiego czy dumy narodowej oraz kwestii wolności prowadzenia i ogłaszania wyników badań naukowych. Glosa ukazuje je w kontekście właściwych standardów wynikających z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz dowodząc, że zapadłe rozstrzygnięcie polskiego sądu jest z nimi spójne.

The case comment to the judgment on the lawsuit brought by Filomena Leszczyńska against Holocaust scholars Professors Barbara Engelking and Jan Grabowski, concerns several legal questions that go beyond the simple judicial determination regarding the alleged infringements of personal rights. These questions include, among others: defining the category of “national identity”, guarantees of the freedom of expression in the context of the freedom of scholarly research, the limits of these freedoms in the case of research on the history of the Holocaust and, finally, the search for historical truth in courtrooms. The comment focuses on the issue of questioning by the Court of Appeal of the existence under Polish law of the personal right in the form of national identity, attachment to the Polish nation or national pride, and on the issue of the freedom to conduct and publish the results of scholarly research. These issues are presented in the case note in the context of relevant standards resulting from the jurisprudence of the European Court of Human Rights and demonstrate that the judgment of the Polish court remains consistent with that case law.

Intersection of Conflicting Values : Symbols of Memory and Acts of Artistic Expression

East European Politics and Societies : and Cultures 2022, t. 37, nr 2, s. 395-412.

Symbols of the past influence the present, very often dependent on the will of those who currently “weave the story,” to use the expression coined by Olga Tokarczuk. This applies in particular to national symbols, burdened by historical trauma, whose rank and protection may become handy tools for controlling social and public narratives. In this context, it is the law itself, with its special category of memory laws, that very often turns out to be instrumentally used by the state apparatus to strengthen such narratives. In times of social peace, this kind of state-governed manner of how we remember and perceive symbols remains imperceptible. However, in times of turmoil, symbols can serve as legal weapons against rights and freedoms. Then, the protection of the national anthem or emblem, monuments or graphics may be turned into the de facto protection of the state against its critics. Labelling themselves as the guardians of “historical truth,” the authorities tend to secure the orthodox vision of the past. Importantly, this vision very often remains distant from the official findings of historians. It was exactly in such an ideologically and nationalistically burdened social atmosphere in Poland when Jaś Kapela, Polish poet and activist, decided to perform publicly his protest song. He did so by changing the official wording of the Polish national anthem into a pro-refugee appeal and broadcast it on YouTube, which eventually brought him before Polish courts, including the Supreme Court.

Epilogue : Mnemonic Constitutionalism in Central and Eastern Europe

European Papers : A Journal on Law and Integration 2022, t. 37, nr 2, s. 395-412.

Współautorstwo: Belavusaǔ, Uladzìslaǔ

This Article summarizes the conclusions for the Special Section on memory laws that was published by European Papers in two parts over 2020, and explores the nexus between the emerging phenomenon of mnemonic constitutionalism and democratic backsliding. It looks at their interactions through the lens of the legal governance of history and the historical policy implemented by the Central and East European (CEE) States, with Poland and Hungary as the prime subjects of consideration and analysis. The mushrooming of memory laws in CEE throughout the 2010s, which went hand-in-hand with democratic backsliding in the region, is well documented in the Special Section. Memory laws (lois mémorielles) initially emerged as a specific phenomenon within criminal law in Western Europe almost three decades ago. However, the recent wave of memory laws in CEE transcends criminal legislation and has acquired constitutional significance, which this Article analyses under the heading of mnemonic constitutionalism. After setting out an analytical framework of mnemonic constitutionalism, the Article focuses on the two specific CEE examples of Hungary and Poland. In the last decade, both countries have promulgated either constitutional (in case of Hungary) or quasi-constitutional (in case of Poland) provisions that indicate a strong turn towards mnemonic constitutionalism. The Article concludes that Fidesz (in Hungary) and PiS (in Poland) regimes perceive mnemonic constitutionalism not only as an ideological basis for the governance of historical memory but also as an ontological foundation to justify “illiberal democracies”.

Pamięć o Holokauście chroniona prawem

Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego 2022, t. 20, s. 175-201.

In the post-Second World War legal landscape Holocaust became a reference point for many legal provisions, and occasionally even a sort of taboo which informs legal deliberations about the scope of freedom of expression or the freedom to act by particular associations and political organization. Another important issue related to the legacy of the Holocaust, well evidenced in the case law of the European Court of Human Rights and also many national courts, is that history entered into the courtrooms. Is it feasible at all for judges to maintain impartiality in the light of severe historical controversy? Even if the cases they hear do not necessarily concern the history of their own nations, usually the legacy of the past affects their own national identity, and thus their own history. Similar dilemmas apply to memory law: are they an inadmissible interference in freedom of expression, including academic and artistic expression? Do they constitute impositions of official orthodoxy on the attitudes to history? And most importantly in the context of the present article: should history related to the Holocaust and Nazi crimes be treated in an exceptional manner through law? These questions will most likely multiply as the temporal distance to the time of Holocaust grows.

W powojennej rzeczywistości prawnej Holokaust stał się punktem odniesienia dla uchwalanych przepisów, niekiedy zaś wręcz swoistym tabu, wpływającym również na prawne dyskusje nad zakresem wolności wypowiedzi czy wolności funkcjonowania określonych organizacji i ruchów politycznych. Innym doniosłym zagadnieniem związanym z pokłosiem Holocastu w orzecznictwie, widocznym w szczególności w przypadku ETPC, ale dostrzegalnym również w działaniach sądów krajowych, jest wkraczanie historii na sale sądowe. Czy w takich przypadkach jest w ogóle możliwe, aby sędziowie pozostawali bezstronni w obliczu zazwyczaj nabrzmiałych historycznych waśni i kontrowersji? Nawet jeśli sprawy, które rozstrzygają, nie dotyczą historii ich własnego państwa i narodu, zazwyczaj brzemię przeszłości ma przełożenie również na ich osobistą przynależność narodową, a co za tym idzie – ich własną historię. Te same dylematy dotyczą zagadnienia praw pamięci jako takich – czy nie stanowią one niedopuszczalnej w rozumieniu gwarancji swobody wypowiedzi, w tym wypowiedzi naukowej i artystycznej, ingerencji w odnoszenie się do przeszłości? I co najważniejsze w kontekście tematu niniejszego artykułu: czy przeszłość związana ze zbrodnią Holokaustu oraz okresem nazizmu ma być traktowana w prawie w odmienny sposób? Te pytania będą zapewne powracać coraz częściej, wraz z upływem czasu, który dzieli nas od dramatu Shoah i pamięci o Zagładzie.