Zasada laickości we Francji : spotkanie prawników w Aix-en-Provence

Prawo i Życie 2001, nr 1, s. 56-61.

Jassy. 2001.05.18-19. Integracja europejska

Państwo i Prawo 2001, nr 8, s. 104-105.

Implementacja - próba definicji : europejski porządek prawny

Prawo i Życie 2001, nr 11, s. 17-25.

Miejsce prawa wspólnotowego w wewnętrznym porządku prawnym Francji

Studia Prawnicze 2001, nr 3/4, s. 175-185.

Konstytucja Francji z 1958 r., choć uchwalona już po ratyfikowaniu przez Francję traktatów założycielskich Wspólnot Europejskich, nie przewidziała żadnych szczególnych regulacji związanych z członkostwem w organizacjach międzynarodowych tego typu. Do 1992 r. uczestnictwo Francji we Wspólnotach opierało się na ogólnych postanowieniach konstytucyjnych, a zwłaszcza ust. 15 preambuły do konstytucji z 1946 r. Zasadnicze zmiany w tym zakresie przyniosła reforma konstytucyjna z 1992 r. Reforma ta, choć regulowała wiele kwestii, nie wprowadziła żadnych postanowień dotyczących miejsca oraz obowiązywania i stosowania prawa wspólnotowego w wewnętrznym porządku prawnym Francji. Zagadnienia te są rozpatrywane na gruncie przepisów dotyczących zobowiązań międzynarodowych wszelkiego typu. Szereg kwestii podlega zaś nieustannej interpretacji sądów, wśród których zasadniczą rolę odgrywają Trybunał Kasacyjny, Rada Konstytucyjna oraz Rada Stanu. Na uwagę zasługuje fakt, że pomimo ukształtowanej w drodze orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości zasady prymatu prawa wspólnotowego nad prawem krajowym, we Francji niepodważalny wydaje się pogląd o nadrzędnej roli konstytucji nad wszelkimi normami prawnymi obowiązującymi w państwie. Nawet wyrażona wprost w art. 55 zasada prymatu umów międzynarodowych nad ustawami, zyskała całkowite zrozumienie dopiero z końcem lat osiemdziesiątych XX wieku.

The 1958 Constitution of France, although enacted after France had already ratified the founding treaties of the European Communities, did not provide for any specific regulations relating to membership of international organisations of this type. Until 1992, France's participation in the Communities was based on general constitutional provisions, in particular paragraph 15 of the preamble to the 1946 Constitution.The 1992 constitutional reform brought fundamental changes in this respect. Even though it regulated numerous issues, the reform did not introduce any provisions concerning venue as well as the validity and applicability of community law in the French internal legal system. These issues are dealt with under the provisions of international obligations of all types. In turn, a number of issues are subject to constant interpretation by the courts, among which the Court of Cassation, the Constitutional Council and the Council of State play a crucial role. It is noteworthy that, despite the principle of the primacy of community law over national law established through the case-law of the European Court of Justice, in France, the view of the supremacy of the constitution over any legal norms in force in the state seems unassailable. Even the principle, expressed explicitly in Article 55, of the primacy of international agreements over laws, only gained complete understanding with the end of the 1980s.

Dyktatorzy i demokraci

Prawo i Życie 2001, nr 12, s. 36-38.