Wykonanie kary o charakterze pieniężnym w stosunku do właściciela pojazdu : glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 19.01.2021 r., III KK 130/20

Europejski Przegląd Sądowy 2022, nr 1, s. 42-51.

W postanowieniu z 19.01.2021 r., III KK 130/20, Sąd Najwyższy przyjął następującą tezę: „Nie sprzeciwia się przejęciu w trybie art. 611ff k.p.k. do wykonania przez właściwy sąd rejonowy wydanego przez organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej orzeczenia o karze o charakterze pieniężnym, opartego na domniemaniu, że osoba ukarana (skazana) jest sprawcą czynu karalnego, okoliczność, iż osoba ta przed sądem polskim kwestionuje, choćby wiarygodnie, swoje sprawstwo, o ile zostanie ustalone, że wspomniane domniemanie mogło być obalone w postępowaniu odwoławczym prowadzonym w państwie członkowskim Unii Europejskiej oraz że osoba ukarana (skazana), prawidłowo pouczona przez organ tego państwa o terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia, miała wystarczający czas dla sporządzenia i wniesienia tego środka”. Uznał więc, że należy wykonać karę pieniężną wymierzoną w innym państwie członkowskim UE, chociaż osoba, wobec której wydano to orzeczenie, w wiarygodny sposób kwestionowała swoje sprawstwo. Podstawą uznania i wykonania kary o charakterze pieniężnym były przepisy decyzji 2005/214/WSiSW w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do kar o charakterze pieniężnym, a konkretnie przepisy polskiego Kodeksu postępowania karnego implementujące postanowienia tej decyzji, głównie art. 611ff k.p.k. W wyniku przeprowadzenia przed polskimi sądami procedury uznania i wykonania kary pieniężnej wymierzonej w Holandii za wykroczenie drogowe uznano, że karę pieniężną należy wykonać, chociaż w postępowaniu przed polskimi sądami ukarany przedstawił niezbite dowody niewinności w postaci dokumentu poświadczającego, że zanim doszło do wykroczenia, sprzedał on inkryminowany pojazd i złożył stosowne zawiadomienie do Centralnej Ewidencji Pojazdów (CEP). Jednak w CEP nie ujęto tej zmiany właściciela, a więc figurował on w niej nadal jako właściciel, co sprawiło, że organy holenderskie na podstawie informacji udzielonej przez CEP przyjęły, iż tej osobie ma być wymierzona kara pieniężna. Właściwy organ wykonującego państwa członkowskiego jest zobowiązany uznać orzeczenie nakładające karę o charakterze pieniężnym, które zostało przekazane zgodnie z art. 4 decyzji 2005/214 w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do kar o charakterze pieniężnym , bez ustanawiania jakiegokolwiek innego wymogu formalnego oraz niezwłocznie podjąć wszelkie działania konieczne do jego wykonania.

In its ruling of 19 January 2021, III KK 130/20, the Supreme Court adopted the following thesis: ‘Takeover by a competent district court, pursuant to Article 611ff of the Code of Criminal Procedure, of the enforcement of a decision imposing a financial penalty, issued by a judicial authority of a European Union Member State based on the presumption that the punished (sentenced) person is the perpetrator of a criminal act, is not excluded by the fact that before a Polish court the person challenges, even credibly, his/her status as the perpetrator, if it is established that said presumption could be rebutted in appeal proceedings conducted in that European Union Member State and that the punished (sentenced) person, properly instructed by the authority of that state about the deadline for and manner of lodging a means of appeal, had sufficient time to prepare and submit such an appeal’. Therefore, the Court concluded that a financial penalty imposed in another EU Member State should be executed, even if the person against whom the decision was issued credibly challenged his/her status as the perpetrator. The grounds for recognition and execution of a financial penalty were established in Framework Decision 2005/214/JHA on the application of the principle of mutual recognition to financial penalties and specifically in the provisions of the Polish Code of Criminal Procedure (Article 611ff) implementing the Framework Decision. As a result of conducting, before the Polish courts, the procedure of recognition and execution of a financial penalty imposed in the Netherlands in respect of a road traffic offence, the Supreme Court concluded that the penalty should be executed even though in the execution procedure the punished person presented conclusive evidence that he was not the owner of the vehicle as he had sold it before the offence was committed and had submitted an appropriate notification to the Central Vehicle Register (CVR). However, this change of owner was not introduced into the register, so he was still listed as the owner, which meant that the Dutch authorities, based on the information provided by the CVR, assumed that he was the person to be fined.

Dopuszczalność dowodów uzyskanych w trakcie kontroli operacyjnej dotyczących innego czynu niż będący podstawą jej zastosowania : glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 9 grudnia 2021 r., II KK 170/21

Orzecznictwo Sądów Polskich 2022, nr 10, s. 58-74.

Problematyka wydania obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej do państwa trzeciego : glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 5.04.2017 r., III KO 112/16

Europejski Przegląd Sądowy 2018, nr 2, s. 38-49.

This paper was prepared against the background of a decision issued by the Polish Supreme Court on 5 April 2017, III KO 112/16, which concerns a broad spectrum of problems that appear on the intersection of criminal procedure and international law. In this case, the Supreme Court had first to assess the procedural possibility of resuming (at the defence counsel’s request) proceedings to determine whether it was permissible to surrender a person sought, finding finally that such resumption was possible, but only motu prioprio and only where absolute grounds for appeal have occurred, said grounds being specified in Art. 439(1) of the Code of Criminal Procedure. Secondly, the Supreme Court analysed the obligations towards another EU Member State in a situation when a third country submitted an extradition request concerning a citizen of that EU Member State. Moreover, this decision became the first opportunity for the Supreme Court to apply in its adjudicating practice the interpretation of Council Framework Decision 2002/584/JHA of 13 June 2002 on the European arrest warrant and the surrender procedures between Member States, contained in Court of Justice’s judgment of 6 September 2016, C-182/15, Petruhhin. Thirdly, in this case a very important and valid problem appeared. It concerns the question whether it is possible to issue a decision on the permissibility of extradition in a situation when the decision on pre-trial detention in the requesting state was made by an authority being part of the executive branch. This paper provides an analysis of the above issues, discussed by the Supreme Court. They are assessed from the point of view of public international law, criminal law of the EU, the hierarchy of legislative instruments in the Polish legal order, and the principles and norms of criminal procedural law.

„Umorzenie prokuratorskie” jako podstawa do zastosowania zasady ne bis in idem w stosunkach między państwami członkowskimi Unii Europejskiej : glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 19.07.2017 r., V KK 92/17

Europejski Przegląd Sądowy 2018, nr 7, s. 26-31.

W omawianym orzeczeniu1 Sąd Najwyższy po raz kolejny zajął się problematyką transgranicznego zastosowania przesłanki ne bis in idem w stosunkach między państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Tym razem musiał odpowiedzieć na pytanie, czy prawomocne postanowienie o umorzeniu postępowania przez prokuratora innego państwa członkowskiego UE mogło stanowić podstawę do powstania zakazu ponownego sądzenia w tej samej sprawie. Ta odpowiedź wymagała przede wszystkim rozstrzygnięcia, czy taka decyzja stanowiła merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy w rozumieniu art. 54 Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen. W wyniku przyjęcia powyższej tezy Sąd Najwyższy uznał, że takie orzeczenie wydane w innym państwie członkowskim UE spełniało warunki do zastosowania przesłanki ne bis in idem w stosunkach między państwami członkowskimi UE i tym samym stanowiło podstawę do zaistnienia ujemnej przesłanki procesowej z art. 17 § 1 pkt 7 Kodeksu postępowania karnego w postaci powagi rzeczy osądzonej.

In the commented judgment, the Supreme Court discussed yet another time the problem of cross-border application of the ne bis in idem principle in the relations between European Union Member States. This time, the Court had to answer the question whether a valid decision on discontinuation of the proceedings by the prosecution service of another EU Member State could have been the grounds for the prohibition of yet another trial in the same case. Arriving as this answer required, fi rst of all, examining whether such a decision was a decision on the merits of the case within the meaning of Art. 54 of the Convention Implementing the Schengen Agreement. As a result of acceptance of the above proposition, the Supreme Court held that such a decision issued in another EU Member State did meet the conditions for applying the ne bis in idem principle in relations between EU Member States, thus it was the grounds for applying the negative procedural criterion defined in Art. 17(1)(7) of the Code of Criminal Procedure, namely the authority of res judicata.

Glosa do postanowienia SN z 20.10.2016 r. III KK 230/16

Prokuratura i Prawo 2017, nr 9, s. 187-199.

[Dotyczy zasady subsydiarności].

Z zasady subsydiarności, określonej w art. 615 § 2 k.p.k., wynika, że art. 590 § 1 k.p.k. nie znajduje zastosowania do przejęcia ścigania karnego z Republiki Czeskiej, którego podstawą jest Umowa między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną, podpisana w Warszawie dnia 21 grudnia 1987 r. (Dz. U. z 1989 r., Nr 39, poz. 210), zmieniona i uzupełniona Umową sporządzoną dnia 30 października 2003 r. w Mojmirovcach między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską (Dz. U. z 2005 r., Nr 222, poz. 1911). Zatem, dla prowadzenia przejętego postępowania karnego o czyn popełniony na terytorium Republiki Czeskiej nie jest wymagane przyjęcie przez Ministra Sprawiedliwości wniosku o przekazanie ścigania karnego, a wystarczające jest, że wniosek taki przyjęła jakakolwiek jednostka prokuratury (art. 3 ust. 1 tej umowy).

This commentary looks at the decision in which the Supreme Court addressed the applicability of the subsidiarity principle in the case of transfer of proceedings, and formulated the view – on the basis of the relevant agreement between the Republic of Poland and the Czech Republic – that, as the international agreement comprehensively regulates the collaboration as far as transferring of criminal proceedings is concerned, Article 590 § 1 of the Code of Criminal Procedure does not apply given the principle set forth in Article 615 § 2 of the Code of Criminal Procedure. Therefore, no decision on accepting the request by the Minister of Justice is required to accept the transfer of proceedings and conduct criminal proceedings against a Polish citizen for an act committed by such citizen abroad. It is sufficient if such request is accepted by any judicial organ, as enumerated in the agreement.

Glosa do postanowienia SN z 22.11.2011 r. IV KK 267/11

Prokuratura i Prawo 2013, nr 3, s. 171-181.

[Dotyczy podwójnej karalności].

Glosa do postanowienia SN z 19.01.2011 r. IV KK 356/10

Palestra 2012, nr 7/8, s. 130-137.

[Dotyczy prawnokarnych aspektów opieki nad drzewami; wykładni językowej art. 160 § 2 k.k.].

Glosa do postanowienia SN z 20.04.2011 r. IV KK 442/10

Prokuratura i Prawo 2012, nr 2, s. 176-183.

[Dotyczy ekstradycji].

W glosowanym postanowieniu Sąd Najwyższy podkreślił, że ocena zaistnienia przesłanek określonych w art. 604 § 1 pkt 7 k.p.k. i art. 3 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w dwóch obszarach: po pierwsze należy ocenić całokształt funkcjonowania organów wymiaru sprawiedliwości państwa wzywającego, a po drugie okoliczności konkretnej sprawy wskazujące na prawdopodobieństwo zagrożenia praw konkretnej osoby. Autorka podkreśla, że dokonując takiej oceny, należy się oprzeć – zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów – na wszelkich dostępnych dla sądu dowodach.

Glosa do wyroku SN z 02.06.2006 r. IV KO 22/05

Orzecznictwo Sądów Polskich 2007, nr 9, poz. 108 k.

[Dotyczy orzeczenia sądów karnych krajów Unii Europejskiej a zasady res iudicata oraz ne bis in idem].

Glosa do wyroku SN z 27.04.2005 r. IV KK 118/05

Prokuratura i Prawo 2006, nr 1, s. 128-134.

[Dotyczy wniosku dowodowego w postępowaniu odwoławczym].

Glosa do postanowienia SN z 11.02.2004 r. III KK 304/03

Przegląd Sądowy 2005, nr 3, s. 104-118.

Współautorstwo: Hudzik, Michał

[Dotyczy przejęcia wykonania w Polsce kary pozbawienia wolności; górnej granicy zagrożenia w rozumieniu Konwencji strasburskiej].