Moc prawna art. 165 TFUE i ochrona prawna Europejskiego Modelu Sportu w najnowszym orzecznictwie TSUE

Państwo i Prawo 2025, nr 1, s. 30-52.

The text presents the evolving approach of the Court of Justice of the European Union to the European Sports Model, on the example of three CoJ judgments of 21 December 2023, which significantly changed the previous ‘rules of the game’. In 2009, sport became one of the EU’s coordinating powers under Articles 6 and 165 of the Treaty on the Functioning of the European Union. Since then, EU institutions have obtained a legal basis to take measures in the field of sport, but this provision has been limited in practice to the application of EU law to sport by the CoJ. This resulted in limited practical use of Article 165 TFEU and had the effect of calling into question its legal force. In this context, cases C-333/21, European Superleague Company; C-680/21, Royal Antwerp Football Club and C-124/21 P, International Skating Union, which concern EU competition law and the freedoms of the internal market, constitute significant intervention in the functioning of organized sport in Europe and clearly define the European Sport Model for the future. The above cases also settle research issues relating to the legal force of Article 165 TFEU. This article aims to comprehensively discuss these decisions and their relevance for the principles of application of EU law to the activities of sports federations, while presenting the actions of other EU institutions, namely the European Parliament, the Council of the EU, and the Commission, as well as the views expressed in opinions of Advocates General and in literature.

Zakres ingerencji prawa konkurencji Unii Europejskiej w autonomię samoregulacyjną federacji sportowych

Warszawa : Instytut Nauk Prawnych PAN, 2024

Seria: Rozprawy Prawnicze. Seria monograficzna INP PAN

ISBN 9788366300-910; 9788366300774

406 stron. Bibliografia - s. 349-406.

Niniejsza publikacja została przygotowana na podstawie rozprawy doktorskiej i analizuje różne aspekty związane z ingerencją prawa konkurencji Unii Europejskiej w autonomię samoregulacyjną federacji sportowych. Jej celem jest przedstawienie i ustalenie zakresu ingerencji prawa konkurencji Unii Europejskiej w autonomię samoregulacyjną federacji sportowych. Federacje sportowe, będąc podmiotami prawa prywatnego, regulują różnorodne kwestie związane z rywalizacją sportową w Europie i tworzą oddzielne systemy regulacyjne, które różnią się od krajowych i ponadnarodowych systemów prawnych. Ten rodzaj działalności regulacyjnej rodzi szereg praktycznych i teoretycznych zagadnień dotyczących wpływu na sytuację prawno-ustrojową jednostek, funkcjonowanie podmiotów prawnych w transakcjach gospodarczych oraz miejsce regulacji sportowych w ramach prawnego porządku Unii Europejskiej. Sport odgrywa istotną rolę w społeczeństwach europejskich, wykraczając poza prozaiczne aktywności rekreacyjne i generuje powstawanie różnych zagadnień społeczno-ekonomicznych, w tym prawnych. Złożoność systemu prawnego Unii Europejskiej wymaga poszanowania różnorodności systemów prawnych w Europie oraz poszukiwania metod zachowania ich autonomii. W tym zakresie publikacja czerpie z tradycji pluralistycznych koncepcji porządku prawnego UE i przedstawia relacje między regulacjami tworzonymi przez federacje sportowe i przepisy prawa unijnego w oryginalny sposób. Przybliża ewolucję kształtowania się wzajemnych relacji między autonomicznym systemem regulacyjnym tworzonym przez federacje sportowe i prawem Unii Europejskiej od lat 70. do współczesności. Analiza oparta jest w szczególności na przepisach unijnego prawa konkurencji, ale uwzględniono także ogólny zarys prawa antydyskryminacyjnego UE, swobód rynku wewnętrznego i praw podstawowych. W celu przedstawienia granic ingerencji w autonomię samoregulacyjną federacji sportowych z perspektywy prawa unijnego wskazano na przesłanki stosowania prawa konkurencji UE, uzasadnienie aksjologiczne dla interwencji prawa UE, jak również znaczenie zasady proporcjonalności i obiektywnego uzasadnienia. Publikacja zawiera analizę aktów prawnych Unii Europejskiej, regulacji przyjmowanych przez federacje sportowe, orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, decyzji Komisji Europejskiej i literatury przedmiotu zgodną ze stanem prawnym na październik 2023 r. Rozdział pierwszy wprowadza czytelnika w model organizacji rywalizacji sportowej w Europie, nazywany „europejskim modelem sportu”. Omawia się w nim wielowymiarowy charakter sportu jako zjawiska społecznego, gospodarczego i kulturowego. Podkreśla się również cechy charakterystyczne tego modelu, co pozwala na zrozumienie kontekstu dalszych rozważań. Drugi rozdział skupia się na znaczeniu autonomii federacji sportowych w kontekście europejskiego modelu sportu. Zawiera analizę różnych aspektów tej autonomii, takich jak polityczny, organizacyjny czy prawny. Pozwala to lepiej zrozumieć, jakie są jej źródła i wymiary. Podkreśla się również autonomię samoregulacyjną federacji sportowych i jej wpływ na procesy normotwórcze w środowisku sportowym. Trzeci rozdział analizuje relacje między systemem regulacyjnym federacji sportowych, lex sportiva, a systemem prawnym Unii Europejskiej. Podkreślono znaczenie gwarancji dla autonomii federacji sportowych zawartych w prawie UE oraz omówiono, w jaki sposób instytucje UE kształtują te relacje poprzez działania miękkie i twarde. W czwartym rozdziale przedstawiono kształtowanie się warunków stosowania przepisów prawa UE do działalności sportowej na podstawie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. Następnie analizuje się podmiotowy i przedmiotowy zakres przepisów prawa UE jako granicy autonomii federacji sportowych w świetle dotychczasowej działalności TSUE i Komisji. Piąty rozdział skupia się na objęciu działalności sportowej zakresem stosowania przepisów prawa konkurencji UE. Analizuje się celowość stosowania tych przepisów oraz ich prawne możliwości zastosowania, w tym szczegółową analizę przesłanek „przedsiębiorstwa”, „wpływu na handel między Państwami Członkowskimi” i formy naruszeń. W szóstym rozdziale zawarto rozważania, w jaki sposób stosowanie przepisów prawa konkurencji UE do sportu wyznacza granice autonomii federacji sportowych i warunki korzystania z niej. Przeanalizowane są zagadnienia proceduralne i materialne związane z ingerencją prawa konkurencji UE. W siódmym rozdziale udzielone zostają odpowiedzi na pytania badawcze dotyczące możliwych środków zaradczych oraz sformułowane zostały wnioski i propozycje rozwiązań na moment ukończenia rozprawy. Pozostają one aktualne w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z grudnia 2023 r., które wyznacza dalszy horyzont badań i rozważań zawartych w publikacji.

This book is based on a doctoral thesis and examines various aspects of the intervention of European Union competition law in the autonomy of self-regulatory sports federations. The aim is to determine and present the extent to which European Union competition law intervenes in the autonomy of self-regulatory sports federations. Sports federations, as subjects of private law, regulate various issues related to sports competition in Europe and create separate regulatory systems that differ from national and supranational legal systems. This type of regulatory activity raises a number of practical and theoretical issues regarding its impact on the legal and institutional situation of individuals, the functioning of legal entities in economic transactions, and the place of sports regulations within the legal order of the European Union. Sports play a significant role in European societies, going beyond mere recreational activities and generating various socioeconomic issues, including legal ones. The complexity of the European Union legal system requires that the diversity of legal systems in Europe are respected and that methods to preserve their autonomy are found. In this regard, the book draws on the pluralistic traditions of the EU legal order and presents in an original way the relationship between regulations created by sports federations and EU law. It traces the evolution of the mutual relations between the autonomous regulatory system created by sports federations and European Union law from the 1970s to the present. The analysis is primarily based on EU competition law, but it also includes an overview of EU anti-discrimination law, internal market freedoms, and fundamental rights. In order to present the limits of EU law’s interference with the self-regulatory autonomy of sports federations, the book identifies the conditions for the application of EU competition law, the axiological justification for EU law intervention, and the importance of objective justification and the principle of proportionality. The book includes an analysis of EU legal acts, regulations adopted by sports federations, the case law of the Court of Justice of the European Union, decisions of the European Commission, and relevant literature as of October 2023. Section One introduces the reader to the model for organizing sports competition in Europe, referred to as the „European sports model”. It discusses the multidimensional nature of sports as a social, economic, and cultural phenomenon, as well as the characteristic features of this model – providing context for further considerations. Section Two focuses on the significance of sports federations’ autonomy in the context of the European sports model. It analyzes various aspects of this autonomy, such as political, organizational, and legal, to better understand its sources and scope. The self-regulatory autonomy of sports federations and its influence on normative processes in the sports environment are also emphasized. Section Three analyzes the relationship between the regulatory system of sports federations, lex sportiva, and the legal system of the European Union. It highlights the importance of guarantees for the autonomy of sports federations contained in EU law and discusses how EU institutions shape these relations through instruments of soft and hard law. Section Four presents how the conditions for applying EU law to sports activities was shaped by the case law of the Court of Justice. It then analyzes the subjective and objective scope of provisions of EU law as the boundary of sports federations’ autonomy in light of the previous activities of the CJEU and the Commission. Section Five focuses on how sports activities are covered by the scope of applying provisions of EU competition law. It analyzes the appropriateness of applying these provisions and their legal possibilities of application, including a detailed analysis of the criteria of „undertaking”, „impact on trade between Member States” and forms of infringement. Section Six describes how applying EU competition law to sports sets the boundaries of sports federations’ autonomy and the conditions for its use. Procedural and material issues related to EU competition law intervention are analyzed. Section Seven answers the research questions regarding possible remedies and presents conclusions and proposals for solutions at the time when the thesis was written. They remain relevant in light of the latest case law of the Court of Justice of the European Union from December 2023, which expands the horizon for the research and considerations contained in the book.

(R)ewolucja stosowania prawa konkurencji UE do sportu w najnowszym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2024, t. 13, nr 4, s. 100-122.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 21 grudnia 2023 r. wydał trzy wyroki modyfikujące funkcjonowanie europejskiego modelu sportu. W wyrokach w sprawach Europejskiej Superligi (C-333/21), Royal Antwerp Football Club (C-680/21) i International Skating Union (C-124/21 P) najważniejsza instytucja sądowa UE podjęła się kompleksowej i porządkującej wykładni art. 101, 102 i 106 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, stosując te przepisy do działań federacji sportowych związanych z organizacją rozgrywek sportu zawodowego w Europie. Celem niniejszego artykułu jest analiza najbardziej istotnych elementów dotyczących modyfikacji zasad stosowania prawa konkurencji UE do sportu w dotychczasowym kształcie, interpretowanym z wcześniejszego orzecznictwa Trybunału i koncepcji formułowanych w literaturze. W szczególności tekst omawia wpływ trzech komentowanych orzeczeń na: 1) wpływ specyfiki sportu i art. 165 TFUE na stosowanie prawa konkurencji UE; 2) strukturalny konflikt interesów federacji sportowych związany z łączeniem kompetencji regulacyjnych i komercyjnych; 3) wzmocnienie zasad dobrego zarządzania wewnątrz federacji sportowych poprzez stosowanie prawa konkurencji UE; 4) możliwość uzasadniania działań federacji sportowych kryteriami testu Wouters i przesłankami art. 101 ust. 3 TFUE oraz 5) pozycję Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu i badanie zgodności jego rozstrzygnięć z prawem konkurencji UE.

The Court of Justice of the European Union delivered three judgments on 21/12/2023 modifying the functioning of the European model of sport. In the judgments of: the European Super League ( C-333/21), the Royal Antwerp Football Club (C-680/21), and the International Skating Union (C-124/21 P), EU’s most important judicial institution undertook a comprehensive and orderly interpretation of Articles 101, 102 and 106 of the TFEU, applying these provisions to the activities of sports federations in relation to the organization of professional sports competitions in Europe. The purpose of this text is to analyze the most relevant elements concerning the modification of the rules on the application of EU competition law to sport, as interpreted from the Court’s previous case law, and the concepts formulated in literature. In particular, the text discusses the impact of the three commented judgments on: (1) the impact of the specificity of sport and Article 165 TFEU on the application of EU competition law, (2) the structural conflict of interests of sports federations related to the combination of their regulatory and commercial competences, (3) the strengthening of good governance principles within sports federations through the application of EU competition law, (4) the possibility of justifying the actions of sports federations by the criteria of the Wouters test, and the rationale of Article 101(3) TFEU, and (5) the position of the Court of Arbitration for Sport and the examination of the compatibility of its rulings with EU competition law.

Stosowanie prawa konkurencji do sportu przez krajowe organy ochrony konkurencji na przykładzie aktualnej działalności Prezesa UOKiK

internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2023, t. 12, nr 1, s. 85-105.

Obwieszczenie w sprawie definicji rynku właściwego do celów wspólnotowego prawa konkurencji (dalej: obwieszczenie) poddawane jest przeglądowi po raz pierwszy od opublikowania w 1997 roku. Od tego czasu skokowy wzrost prędkości przesyłu danych przy jednoczesnym wzroście mocy obliczeniowych procesorów umożliwił w dużym stopniu przeniesienie procesów sprzedaży i dystrybucji produktów do sieci teleinformatycznych. Gospodarka cyfrowa, która powstała w wyniku tych procesów, cechuje się konkurencją o nowym dynamicznym charakterze. Oprócz tradycyjnych parametrów konkurowania, takich jak cena i jakość produktów, pozycja rynkowa jest wyznacznikiem reklamy internetowej, dostępu do danych, efektów sieciowych, aspektów wielostronnych, zachowań nabywców i obecności przedsiębiorcy w wielu kanałach dystrybucji. Niezbędne jest więc dostosowanie podstawowego narzędzia pomiaru siły rynkowej, jakim jest definicja rynków produktowych, do nowych realiów cyfrowych. Celem artykułu jest przedstawienie głównych aspektów definiowania rynków właściwych w gospodarce cyfrowej w dokumencie zastępującym obwieszczenie, tj. projekcie Zawiadomienia Komisji w sprawie definicji rynku właściwego do celów unijnego prawa (dalej: projekt zawiadomienia). Zasady definiowania rynków właściwych w ramach gospodarki cyfrowej stanowią nową sekcję dokumentu i podsumowują dorobek decyzyjny Komisji Europejskiej (dalej: Komisja lub KE) z najgłośniejszych spraw ostatnich lat dotyczących potentatów z Doliny Krzemowej. Lektura dokumentu nasuwa ogólną wątpliwość, na ile nowe wskazówki będą pomocne przeciętnym przedsiębiorcom, np. producentom i dystrybutorom towarów oferowanych konsumentom, w samodzielnej ocenie pozycji rynkowej. W artykule komentuję również kwestię badania substytucyjności wśród kupujących na platformach wielostronnych w świetle decyzji Komisji w sprawie Amazon Marketplace i Amazon Buy Box wydanej 20 grudnia 2022 r., czyli już po opublikowaniu projektu zawiadomienia.

Member States Sovereign Green Bond Issuance and the Development of Local Green Bond Markets in the EU

Współautorstwo: Smoleńska, Agnieszka

Greening the Bond Market : A European Perspective / edited by David Ramos Muñoz, Agnieszka Smoleńska. Cham : Palgrave Macmillan, 2024, s. 51-77.

In 2016 Poland was the first EU country to issue a Green Bond Principles-aligned bond to finance environmental projects. Since then, sovereign issuance in the EU grew enormously. In just over five years the market grew to over 290 bn euro outstanding sovereign ESG bonds in the EU in 2022. 16 Member States have chosen to issue green and social bonds in that time. In this chapter, we analyse the features of these bond issuances and in particular, their conditions, objectives and governance structures. Member States choose to issue green bonds in order to finance specific sustainability transition projects, facilitate the development of local sustainable finance markets and diversify their investor base. While ICMA Green Bond standards are followed by all EU sovereign issuers, we observe significant heterogeneity in terms of the implemented governance mechanisms as well as early uptake of new EU rules (EU Green Bond Regulation, Green Taxonomy). In this context, we specifically discuss the conditions under which sustainable sovereign issuance contributes to the development of local green bond markets, focusing in particular on less developed capital markets in Central and Eastern Europe.