Moc prawna art. 165 TFUE i ochrona prawna Europejskiego Modelu Sportu w najnowszym orzecznictwie TSUE

Państwo i Prawo 2025, nr 1, s. 30-52.

The text presents the evolving approach of the Court of Justice of the European Union to the European Sports Model, on the example of three CoJ judgments of 21 December 2023, which significantly changed the previous ‘rules of the game’. In 2009, sport became one of the EU’s coordinating powers under Articles 6 and 165 of the Treaty on the Functioning of the European Union. Since then, EU institutions have obtained a legal basis to take measures in the field of sport, but this provision has been limited in practice to the application of EU law to sport by the CoJ. This resulted in limited practical use of Article 165 TFEU and had the effect of calling into question its legal force. In this context, cases C-333/21, European Superleague Company; C-680/21, Royal Antwerp Football Club and C-124/21 P, International Skating Union, which concern EU competition law and the freedoms of the internal market, constitute significant intervention in the functioning of organized sport in Europe and clearly define the European Sport Model for the future. The above cases also settle research issues relating to the legal force of Article 165 TFEU. This article aims to comprehensively discuss these decisions and their relevance for the principles of application of EU law to the activities of sports federations, while presenting the actions of other EU institutions, namely the European Parliament, the Council of the EU, and the Commission, as well as the views expressed in opinions of Advocates General and in literature.

(R)ewolucja stosowania prawa konkurencji UE do sportu w najnowszym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2024, t. 13, nr 4, s. 100-122.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 21 grudnia 2023 r. wydał trzy wyroki modyfikujące funkcjonowanie europejskiego modelu sportu. W wyrokach w sprawach Europejskiej Superligi (C-333/21), Royal Antwerp Football Club (C-680/21) i International Skating Union (C-124/21 P) najważniejsza instytucja sądowa UE podjęła się kompleksowej i porządkującej wykładni art. 101, 102 i 106 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, stosując te przepisy do działań federacji sportowych związanych z organizacją rozgrywek sportu zawodowego w Europie. Celem niniejszego artykułu jest analiza najbardziej istotnych elementów dotyczących modyfikacji zasad stosowania prawa konkurencji UE do sportu w dotychczasowym kształcie, interpretowanym z wcześniejszego orzecznictwa Trybunału i koncepcji formułowanych w literaturze. W szczególności tekst omawia wpływ trzech komentowanych orzeczeń na: 1) wpływ specyfiki sportu i art. 165 TFUE na stosowanie prawa konkurencji UE; 2) strukturalny konflikt interesów federacji sportowych związany z łączeniem kompetencji regulacyjnych i komercyjnych; 3) wzmocnienie zasad dobrego zarządzania wewnątrz federacji sportowych poprzez stosowanie prawa konkurencji UE; 4) możliwość uzasadniania działań federacji sportowych kryteriami testu Wouters i przesłankami art. 101 ust. 3 TFUE oraz 5) pozycję Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu i badanie zgodności jego rozstrzygnięć z prawem konkurencji UE.

The Court of Justice of the European Union delivered three judgments on 21/12/2023 modifying the functioning of the European model of sport. In the judgments of: the European Super League ( C-333/21), the Royal Antwerp Football Club (C-680/21), and the International Skating Union (C-124/21 P), EU’s most important judicial institution undertook a comprehensive and orderly interpretation of Articles 101, 102 and 106 of the TFEU, applying these provisions to the activities of sports federations in relation to the organization of professional sports competitions in Europe. The purpose of this text is to analyze the most relevant elements concerning the modification of the rules on the application of EU competition law to sport, as interpreted from the Court’s previous case law, and the concepts formulated in literature. In particular, the text discusses the impact of the three commented judgments on: (1) the impact of the specificity of sport and Article 165 TFEU on the application of EU competition law, (2) the structural conflict of interests of sports federations related to the combination of their regulatory and commercial competences, (3) the strengthening of good governance principles within sports federations through the application of EU competition law, (4) the possibility of justifying the actions of sports federations by the criteria of the Wouters test, and the rationale of Article 101(3) TFEU, and (5) the position of the Court of Arbitration for Sport and the examination of the compatibility of its rulings with EU competition law.

Stosowanie prawa konkurencji do sportu przez krajowe organy ochrony konkurencji na przykładzie aktualnej działalności Prezesa UOKiK

internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2023, t. 12, nr 1, s. 85-105.

Obwieszczenie w sprawie definicji rynku właściwego do celów wspólnotowego prawa konkurencji (dalej: obwieszczenie) poddawane jest przeglądowi po raz pierwszy od opublikowania w 1997 roku. Od tego czasu skokowy wzrost prędkości przesyłu danych przy jednoczesnym wzroście mocy obliczeniowych procesorów umożliwił w dużym stopniu przeniesienie procesów sprzedaży i dystrybucji produktów do sieci teleinformatycznych. Gospodarka cyfrowa, która powstała w wyniku tych procesów, cechuje się konkurencją o nowym dynamicznym charakterze. Oprócz tradycyjnych parametrów konkurowania, takich jak cena i jakość produktów, pozycja rynkowa jest wyznacznikiem reklamy internetowej, dostępu do danych, efektów sieciowych, aspektów wielostronnych, zachowań nabywców i obecności przedsiębiorcy w wielu kanałach dystrybucji. Niezbędne jest więc dostosowanie podstawowego narzędzia pomiaru siły rynkowej, jakim jest definicja rynków produktowych, do nowych realiów cyfrowych. Celem artykułu jest przedstawienie głównych aspektów definiowania rynków właściwych w gospodarce cyfrowej w dokumencie zastępującym obwieszczenie, tj. projekcie Zawiadomienia Komisji w sprawie definicji rynku właściwego do celów unijnego prawa (dalej: projekt zawiadomienia). Zasady definiowania rynków właściwych w ramach gospodarki cyfrowej stanowią nową sekcję dokumentu i podsumowują dorobek decyzyjny Komisji Europejskiej (dalej: Komisja lub KE) z najgłośniejszych spraw ostatnich lat dotyczących potentatów z Doliny Krzemowej. Lektura dokumentu nasuwa ogólną wątpliwość, na ile nowe wskazówki będą pomocne przeciętnym przedsiębiorcom, np. producentom i dystrybutorom towarów oferowanych konsumentom, w samodzielnej ocenie pozycji rynkowej. W artykule komentuję również kwestię badania substytucyjności wśród kupujących na platformach wielostronnych w świetle decyzji Komisji w sprawie Amazon Marketplace i Amazon Buy Box wydanej 20 grudnia 2022 r., czyli już po opublikowaniu projektu zawiadomienia.

Modyfikacja „naczelnej zasady” europejskiego modelu sportu i „konstytucyjny krok” w kierunku bezpośredniego skutku przepisów o swobodnym przepływie obywateli UE w relacjach horyzontalnych w najnowszym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości

Państwo i Prawo 2022, nr 6, s. 107-127.

Od samego zarania „orzecznictwa sportowego” w połowie lat 70. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej konsekwentnie wskazywał, że sport pozostaje domeną podlegającą przepisom prawa unijnego, o ile stanowi działalność ekonomiczną w rozumieniu Traktatów, za wyjątkiem reguł o wyłącznie sportowym charakterze. W ten sposób ukształtowane zostały koncepcje wyjątku sportowego i ogólne zasady podlegania działalności sportowej pod zakres stosowania prawa UE, które podlegały modyfikacjom przez Trybunał, ale w swoich głównych założeniach pozostawały niezmienne przez dziesięciolecia, wyznaczając prawny i organizacyjny kształt europejskiego modelu sportu. Orzecznictwo w sprawach sportowych służyło równolegle Trybunałowi do formułowania generalnych wypowiedzi dotyczących stosowania unijnych reguł wobec działań prywatnych podmiotów w stosunkach horyzontalnych. Tym samym Trybunał wyznaczając zasady podlegania sportu pod zakres prawa UE wydatnie przyczyniał się do poszerzania zakresu jego stosowania na relacje między prywatnymi podmiotami. Ta tendencja i dwutorowość podejścia została utrzymana przez Trybunał w ostatnim chronologicznie wyroku „sportowym” z 13 czerwca 2019 r. w sprawie C-22/18 TopFit i Biffi. Jednocześnie sprawa ta stanowi istotną reorientację podejścia Trybunału, gdyż na skutek rozszerzenia uprawnień jednostek związanych z obywatelstwem UE w relacjach horyzontalnych na trwałe zmienia europejski model sportu w odniesieniu do sportu rekreacyjnego i amatorskiego.

Since the very beginning of 'sporting case law' in the mid-1970s, the Court of Justice of the European Union has consistently pointed out that sport remains a domain governed by Union law in so far as it constitutes an economic activity within the meaning of the Treaties, except for rules of a purely sporting nature. This has shaped the concepts of the sporting exception and the general principles of inclusion of sporting activities in the scope of application of EU law, which have been modified by the Court, but which have remained unchanged for decades as to their main assumptions, setting the legal and organizational shape of the European sports model. At the same time, case law in sporting matters has been used by the Court to express general statements on the application of EU rules to the activities of private bodies in horizontal relations. Thus, by setting out the principles for the inclusion of sport in the scope of EU law, the Court made a significant contribution to extending the scope of application of EU law to relations between private entities. This trend and the twin-track approach was maintained by the Court in the last chronologically 'sporting' judgment of 13 June 2019 in case C-22/18 TopFit and Biffi. At the same time, this case represents an important reorientation of the Court's approach, as it permanently changes the European sports model with respect to recreational and amateur sport, as a result of extension of the rights of individuals related to EU citizenship in horizontal relations.

Modyfikacja "naczelnej zasady" europejskiego modelu sportu i "konstytucyjny krok" w kierunku bezpośredniego skutku przepisów o swobodnym przepływie obywateli UE w relacjach horyzontalnych w najnowszym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości

Państwo i Prawo 2022, t. 76, nr 6, s. 107-127.

Since the very beginning of,sporting case law’ in the mid-1970s, the Court of Justice of the European Union has consistently pointed out that sport remains a domain governed by Union law in so far as it constitutes an economic activity within the meaning of the Treaties, except for rules of a purely sporting nature. This has shaped the concepts of the sporting exception and the general principles of inclusion of sporting activities in the scope of application of EU law, which have been modified by the Court, but which have remained unchanged for decades as to their main assumptions, setting the legal and organizational shape of the European sports model. At the same time, case law in sporting matters has been used by the Court to express general statements on the application of EU rules to the activities of private bodies in horizontal relations. Thus, by setting out the principles for the inclusion of sport in the scope of EU law, the Court made a significant contribution to extending the scope of application of EU law to relations between private entities. This trend and the twin-track approach was maintained by the Court in the last chronologically,sporting’ judgment of 13 June 2019 in case C-22/18 TopFit and Biffi. At the same time, this case represents an important reorientation of the Court’s approach, as it permanently changes the European sports model with respect to recreational and amateur sport, as a result of extension of the rights of individuals related to EU citizenship in horizontal relations.

Od samego zarania „orzecznictwa sportowego” w połowie lat 70. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej konsekwentnie wskazywał, że sport pozostaje domeną podlegającą przepisom prawa unijnego, o ile stanowi działalność ekonomiczną w rozumieniu Traktatów, za wyjątkiem reguł o wyłącznie sportowym charakterze. W ten sposób ukształtowane zostały koncepcje wyjątku sportowego i ogólne zasady podlegania działalności sportowej pod zakres stosowania prawa UE, które podlegały modyfikacjom przez Trybunał, ale w swoich głównych założeniach pozostawały niezmienne przez dziesięciolecia, wyznaczając prawny i organizacyjny kształt europejskiego modelu sportu. Orzecznictwo w sprawach sportowych służyło równolegle Trybunałowi do formułowania generalnych wypowiedzi dotyczących stosowania unijnych reguł wobec działań prywatnych podmiotów w stosunkach horyzontalnych. Tym samym Trybunał wyznaczając zasady podlegania sportu pod zakres prawa UE wydatnie przyczyniał się do poszerzania zakresu jego stosowania na relacje między prywatnymi podmiotami. Ta tendencja i dwutorowość podejścia została utrzymana przez Trybunał w ostatnim chronologicznie wyroku „sportowym” z 13 czerwca 2019 r. w sprawie C-22/18 TopFit i Biffi. Jednocześnie sprawa ta stanowi istotną reorientację podejścia Trybunału, gdyż na skutek rozszerzenia uprawnień jednostek związanych z obywatelstwem UE w relacjach horyzontalnych na trwałe zmienia europejski model sportu w odniesieniu do sportu rekreacyjnego i amatorskiego.

Removing Barriers to Trade in Services in the Single Market with the Help of the Services Directive : Assessment of the Recent Case Law of the Court of Justice

Utrecht Law Review 2022, t. 18, nr 1, s. 57-75.

The main objective of the Services Directive was to remove barriers to trade in services within the Single Market of the European Union. The achievement of this objective still remains an unfulfilled promise according to the Commission, the Member States, and other stakeholders. As was previously raised in the literature, this may be derived mainly from the legislative shortcomings of the Services Directive. In this paper, the author assesses how the Court of Justice of the European Union has contributed to the fulfilment of this aim, during the 14 years since its adoption, in a practical way – through responding to preliminary questions and issuing rulings on the ground of the Commission’s enforcement activity. The analysis covers the delimitation between the regimes for the protection of the freedom of establishment and the freedom to provide services, the forms of restrictions and the potential justification grounds, as interpreted by the Court in its judicial practice.

Is UEFA on “the Other Side of the Rainbow”? : Freedom of Expression and the UEFA Euro 2020 Tournament

Verfassungsblog 2021 z 24.06.2021.

The Implications of the Recent Jurisprudence of the Court of Justice of the European Union for the Protection of the Fundamental Rights of Athletes and the Regulatory Autonomy of Sporting Federations

Tilburg Law Review 2020, t. 25, nr 1, s. 55-66.

Fundamental rights of the EU are in principle applicable in relations of vertical nature, in which individuals are confronted with the state. However, in relations of horizontal nature, in which both parties are individuals and on equal terms, applicability of the Charter of Fundamental Rights of the EU has been long disputed among scholars. Only recently, in rulings Egenberger and Bauer, the Court of Justice of the European Union has directly addressed this issue. This paper elaborates on the consequences of the Court’s decision for the European sports model, presents reasons for justification of horizontal applicability of fundamental rights of the EU towards sports and proposes a method of applying the framework developed by the Court to conducting sports activity in the EU. Main argument of the Author is that the rules regulating sporting activity, if this activity falls within the scope of the law of the EU, may be subject to assessment of conformity with fundamental rights of the EU thanks to direct horizontal applicability of the Charter, which explicitly results from the recent Court’s rulings.

Pomiędzy Scyllą zawieszenia wzajemnego zaufania i Charybdą fragmentaryzacji standardu ochrony prawa podstawowego : dylematy Trybunału Sprawiedliwości w wyroku C-216/18 PPU, LM

Europejski Przegląd Sądowy 2019, nr 2, s. 4-13.

Trybunał Sprawiedliwości, wydając wyrok z 25.07.2018 r., C-216/18 PPU, LM, musiał wyważyć konieczność zachowania unijnego standardu ochrony prawa do rzetelnego procesu z zapewnieniem efektywności instrumentowi współpracy między sądami państw członkowskich opierającemu się na zasadzie wzajemnego zaufania. Wyrok ten wpisuje się także w dotychczasowe orzecznictwo luksemburskie dotyczące powiązania prawa podstawowego do sprawiedliwego procesu, gwarantowanego przez skuteczną ochronę sądową, z respektowaniem przez państwa członkowskie wartości państwa prawnego. Biorąc pod uwagę liczbę spraw przed Trybunałem dotyczących zmian w polskim sądownictwie, można ten wyrok również traktować jako inaugurację nadchodzącej sagi orzeczniczej dookreślającej tę konstytucyjną wartość Unii Europejskiej. Jednocześnie rozstrzygnięcie Trybunału Sprawiedliwości rozwija i modyfikuje dotychczasowe orzecznictwo dotyczące warunków wstrzymywania wykonania europejskiego nakazu aresztowania.

The Court of Justice, when formulating the judgment of 25 July 2018, C-216/18 PPU, LM, had to strike a balance between the need to maintain the EU standard of protection of the right to a fair trial and to ensure the efficiency of an instrument of cooperation between courts of Member States, based on the principle of mutual trust. Its judgment is consistent with the earlier case law of the Luxembourg court concerning the link between the right to a fair trial, a fundamental right guaranteed by efficient judicial protection, with Member States’ respect for the rule of law as a value. Considering the number of cases between the Court that concern the changes in the Polish judiciary, this judgment can also be treated as the first part of a case law saga in which this value will be further clarified. At the same time, the decision of the Court of Justice expands and modifies the existing case law on the situations when execution of a European arrest warrant can be suspended.

Od piramidy do kolumnady : decyzja Komisji Europejskiej w sprawie Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej jako punkt zwrotny w rozwoju europejskiego modelu sportu

Europejski Przegląd Sądowy 2018, nr 11, s. 16-25.

Sport i prawo konkurencji Unii Europejskiej mogą z pozoru wydawać się odrębnymi dziedzinami. Jak jednak wskazuje wieloletnia działalność orzecznicza Trybunału Sprawiedliwości, a także aktywność Komisji Europejskiej wobec federacji sportowych, te pozory mylą. Niniejszy tekst w pierwszej części przybliża podstawy dotychczasowego rozwoju aktywności organów europejskich wobec sportu prowadzącej do wykształcenia europejskiego modelu sportu. Ewolucję tego podejścia przedstawiono w kontekście rozwoju ograniczeń dla autonomii federacji sportowych wyznaczanych przez unijne prawo konkurencji. Następnie po stanowiącej drugą część tekstu dokładnej i szczegółowej analizie najnowszej decyzji Komisji dotyczącej zasad kwalifikacji do zawodów Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej (ISU) omówiono w części trzeciej potencjalne skutki dla dalszej ewolucji tego modelu.

Sport and EU competition law may appear to be completely separate areas. But long-standing case law of the Court of Justice and the activity of the European Commission with regard to sports federations, such appearances are deceptive. The first part of this text describes the basics of the development of European bodies’ activity in the area of sport, leading to the emergence of a European model of sport. The evolution of this approach is presented in the context of increasing restrictions on the autonomy of sports federations resulting from the EU competition law. Then, after the second part containing a thorough and detailed analysis of the latest Commission decision concerning the eligibility rules (for events) of the International Skating Union (ISU), the third part discusses the potential consequences for the model’s further evolution.

Neue Initiative der polnischen Regierung in Sachen deutscher Weltkriegsreparationen : Reparationsansprüche als Streitapfel auf dem Weg zur Aussöhnung

Völkerrechtsblog 2018 z 27.06.2018.

A Check Move for the Principle of Mutual Trust from Dublin : The Celmer Case

European Papers 2018, t. 3, nr 2, s. 857-873.

Współautorstwo: Dorociak, Michał

This Insight comments on the recent referral for a preliminary ruling by the Irish High Court Minister of Justice and Equality v. Celmer (judgment of 12 March 2018, no. 2017 EXT 291) in the case concerning a Polish citizen sought by the Republic of Poland pursuant to the European Arrest Warrant. The key problem relates to the question whether a violation of the principle of rule of law, as established by a Member State’s court, may constitute a sufficient justification for the non-execution of the Arrest Warrant. As the judgment of the CJEU is pending, the authors present their opinion on the issue at stake. Analysing it from the perspective of the principle of mutual trust, which constitutes the foundation of the EU’s Area of Freedom, Security and Justice, they argue that the conditions for the suspension of the Arrest Warrant should be interpreted in a restrictive manner and any attempt of assessing a Member State’s compliance with the rule of law by the Court of Justice or other Member States’ courts should be considered an ultra vires act.

Unijne prawo konkurencji a sport : mechanizm podziału zysków w Formule 1 nadużyciem pozycji dominujacej?

Prawo Europejskie w Praktyce 2017, nr 9-10, s. 22-28.