Kazirodztwo jako problem karnoprawny : (dwugłos)
Archiwum Kryminologii. Tom jubileuszowy dedykowany Paniom Profesor Helenie Kołakowskiej-Przełomiec, Zofii Ostrihanskiej, Dobrochnie Wójcik. 2007/2008, t. 29-30, s. 473-487.
Współautorstwo: Daniluk, Paweł
Autorzy tekstu dotykają materii karnoprawnych aspektów kazirodztwa oraz kryminalizacji takich praktyk na podstawie polskiego kodeksu karnego (P. Daniluk) oraz rozwiązań przyjętych w następujących krajach: Kanada, Australia, USA oraz Francja (C. Nowak), przy czym prezentowane przez nich poglądy nie są ze sobą w pełni zgodne. W pierwszej części pracy przedstawiono normy polskiego prawa regulujące kwestię kazirodztwa. Zdaniem P. Daniluk kryminalizacja tego zjawiska jest silnie związana z ochroną norm moralnych. Przedstawiona zostaje również definicje pokrewieństwa i przysposobienia, a także kwestia kazirodztwa rozumiana jako kategoria przestępstwa bez ofiar. W tekście poruszono problem ujawniania i ścigania takich przestępstw ze względu na dobrowolność popełnianego czynu, a także identyfikacji czynu zabronionego ze względu na nieprecyzyjność art. 201 k.k. P. Daniluk wskazuje również na fakt, że ustanowione w tym zakresie prawo nie zapewnia wolności seksualnej, a ogranicza ją i służy jedynie ochronie obyczajności. W ocenie autora pojawia się wątpliwość czy prawo karne może regulować kwestie moralności i wolności seksualnej. Zostają również przytoczone argumenty badaczy w dziedzinie genetyki, przedstawiając negatywne następstwa dla zdrowia potomstwa ze związków kazirodczych, choć w obowiązujących regulacjach względy eugeniki zostały pominięte przez ustawodawcę. W opracowaniu pojawia się stwierdzenie, że kryminalizacja kazirodztwa służy ochronie prawidłowych relacji rodzinnych, pośrednio uwzględniając eugenikę, ale nie polega na ochronie małoletnich. W drugiej części pracy C. Nowak przedstawia stan prawny odnoszący się do kwestii kazirodztwa i jego penalizacji w wyżej wymienionych krajach. W artykule zostają również przedstawione definicje kazirodztwa, zakres relacji oraz osób, które podlegają ewentualnej karze. W tekście autorki pojawiają się uzasadnienia kryminalizacji kazirodztwa w poszczególnych państwach ze względu na podejście eugeniczne, ochronę małoletnich, czy obyczajność. Autorka przywołuje prace komisji na rzecz dekryminalizacji kazirodztwa, działające w Kanadzie, Australii oraz USA, podkreślając, że we wszystkich tych państwach projekty zostały odrzucone. W tej części C. Nowak przybliża także kwestię kolizji wartości wolności jednostki z ochroną innych dóbr. Autorka stawia pytanie, na ile narzędzia prawnokarne mogą być wykorzystywane do regulacji sfery życia seksualnego. W konkluzjach C. Nowak zawarty został problem zasadności podnoszenia argumentu eugeniki, skoro nie jest on stosowany wobec innych grup i rodzajów relacji, gdzie potomstwo może być obciążone wadami genetycznymi. Podniesiony zostaje również problem, w jakim stopniu prawo karne powinno regulować stosunki rodzinny oraz w jaki sposób chroniony jest interes społeczny, jeśli stosunki mają charakter dobrowolny między dwojgiem dorosłych ludźmi. Autorka wskazuje na konieczność zmian w polskim systemie prawnym na rzecz ochrony małoletnich w kwestii kazirodztwa, a także rozważenie zmiany obowiązującego przepisu karnego na rzecz odstąpienia od regulowania wolności seksualnej osób dorosłych.
The authors of this article touch upon the criminal law aspects of incest and the criminalisation of such practices on the basis of the Polish Penal Code (Daniluk) and the solutions adopted in the following countries: Canada, Australia, the USA, and France (Nowak), while the views that they present are not fully consistent with each other. The first part of the paper outlines the norms of Polish law that regulate the issue of incest. According to Daniluk, the criminalisation of this practice is strongly connected with the protection of moral norms. The definitions of kinship and adoption are also discussed, as well as the issue of incest being understood as a victimless crime. The text touches upon the problems of disclosing and prosecuting such crimes with regard to the voluntariness of the act, as well as of identifying the forbidden act due to the imprecision of Article 201 of the Penal Code. Daniluk also argues that the law adopted in this area does not ensure sexual freedom, but rather limits it and serves only to protect morals. In the author’s opinion, there is doubt whether criminal law can regulate the issues of morality and sexual freedom. The arguments of researchers in the field of genetics are also quoted, showing the consequences for the health of any offspring from incestuous unions, although concerns of eugenics have been ignored by the legislature in the current regulations. The study concludes that the criminalisation of incest serves to protect proper family relations, indirectly taking into account eugenics, but does not constitute the protection of minors. In the second part of the article, Nowak describes the legal status referring to the issue of incest and its criminalisation in the above-mentioned countries. The article also focusses on the definition of incest and the scope of the relationships and persons subject to possible punishment. The author presents justifications for the criminalisation of incest in particular countries on the grounds of eugenics and protecting minors or morality. The author cites the work of committees for decriminalising incest which operate in Canada, Australia, and the USA, stressing that the drafts were rejected in all these countries. In this section, Nowak also discusses the issue of the value of individual freedom colliding with the protection of other values. The author asks to what extent criminal law tools can be used to regulate the sphere of sexual life. In the conclusions, Nowak addresses the problem of legitimacy in raising the argument of eugenics, if it is not applied to other groups and types of relationships where offspring may be burdened with genetic defects. She also raises the issue of to what extent criminal law should regulate family relations and how the public good is protected if the relationships are voluntary between two adults. The author points to the need for changes in the Polish legal system to protect minors in regards to incest as well as a reconsideration of changing the existing criminal law in favour of abandoning the regulation of the sexual freedom of adults.
