Prawo dostępu do informacji publicznej we własnej sprawie

Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2025, nr 3 (85), s. 75-87.

The right of access to public information is one of the key political rights. According to Art. 61 (1) of the Constitution, it is granted to citizens, while at the statutory level it has been extended to “everyone”. Despite the clear definition of the group of beneficiaries of this right, some adjudicating panels consider that the right of access to public information is not in the applicant’s “own case”/“own affairs”. In other words, itis possible to request to receive information on public matters, but not on such matters that, although public, are related to one’s own interest. However, this standpoint is not uniformly accepted. Three lines of jurisprudence have emerged in this regard. The article presents them and focuses on the normative meaning of “own cases” and the scope of the right to public information. The thesis of the paper is that the use of the criterion of “own cases” as an extra-normative construction is inadmissible, and the right to public information has a universal character, independent of the relationship of the applicant to the requested information.

Prawo dostępu do informacji publicznej jest jednym z kluczowych praw politycznych. Zgodnie z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP przysługuje ono obywatelom, natomiast na poziomie ustawowym zostało rozszerzone na „każdego”. Mimo klarownego określenia kręgu beneficjentów tego prawa, część składów orzekających uznaje, że prawo dostępu do informacji publicznej nie przysługuje „w sprawie własnej” wnioskodawcy. Innymi słowy, można wnosić o otrzymanie informacji w sprawach publicznych, lecz nie w takich sprawach, które choćby publiczne, to związane są z własnym interesem. Stanowisko to nie jest jednak jednolicie przyjmowane. Wyodrębniły się w tym zakresie trzy linie orzecznicze. W artykule dokonano ich prezentacji, a także skupiono się na normatywnym znaczeniu tzw. „własnych spraw” oraz zakresie prawa do informacji publicznej. W pracy postawiono tezę, że stosowanie kryterium „własnych spraw” jako konstrukcji pozanormatywnej jest niedopuszczalne, a prawo do informacji publicznej ma charakter powszechny, niezależny od relacji wnioskodawcy do żądanej informacji.

Konstytucyjne źródła „prawa do mieszkania” : Rekonstrukcja uprawnień składających się na prawa mieszkaniowe

Prawo i Więź 2024, nr 5 (52), s. 383-398.

„Prawo do mieszkania” jest coraz częściej pojawiającym się hasłem w debacie publicznej. Z punktu widzenia prawnego, prawo takie nie zostało jednak zagwarantowane. Nie znaczy to jednak, że problemy mieszkaniowe nie są dostrzegane przez prawodawcę. W Konstytucji RP z 1997 r. znajduje się kilka rozwiązań, które można zbiorczo określić jako prawa mieszkaniowe. Celem niniejszego artykułu jest ich przedstawienie oraz wskazanie możliwych sposobów realizacji w ustawodawstwie i orzecznictwie. W kolejnych częściach artykułu poddano zatem analizie kwestię ochrony własności i innych praw majątkowych, ochronę lokatorów i najemców, nienaruszalność mieszkania, politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, a także możliwość prokonstytucyjnej wykładni przepisów odnoszących się do tej problematyki.

The concept of a „right to housing” is becoming increasingly prevalent in public discourse. Nevertheless, from a legal standpoint, such a right has yet to be enshrined in legislation. It does not mean, however, that the legislature does not recognize housing problems. The 1997 Constitution of the Republic of Poland contains a number of provisions collectively described as housing rights. The purpose of this paper is to present them and to indicate possible ways of implementation in legislation and jurisprudence. This paper analyze the protection of property and other property rights, the protection of ten-ants and hirers, the inviolability of the home, policies conducive to satisfying the housing needs of citizens, as well as the possibility of pro-constitutional interpretation of the provisions relating to this issue.

Artykuł powstał w związku z realizacją projektu „Prawo do mieszkania” finansowanego w ramach Programu MEiN: Nauka dla Społeczeństwa II.

Komisje śledcze w Polsce międzywojennej

Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2021, nr 4 (62), s. 287-299.

Współautorstwo: Młynarska-Sobaczewska, Anna

Komisje śledcze stanowią istotny element kontroli sprawowanej nad władzą wykonawczą przez parlamentarzystów. W Polsce ta instytucja ma także długą tradycję, choć kształtowaną na przestrzeni stulecia dwukrotnie od początku, w zupełnie innych warunkach ustrojowych. Nasz artykuł ma za zadanie zaprezentowanie regulacji oraz działania takich komisji w okresie przed i po uchwaleniu Konstytucji z 1921 r. Przyjrzenie się regulacjom i praktyce z okresu dwudziestolecia pozwoli na lepsze zrozumienie uregulowania i funkcjonowania komisji śledczych przewidzianych w art. 111 Konstytucji z 1997 r., powstałej – jak deklaruje jej preambuła „w nawiązaniu do najlepszych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej”.

Committees of inquiry are an important element of parliamentary oversight of the executive. In Poland, this institution also has a long tradition, although it was shaped twice over the course of a century from the beginning, under completely different system conditions. Our article aims to present the regulations and activities of such committees in the period – before and after the adoption of the 1921 Constitution. A closer look at the regulations and practice from the twenty-year period will allow for a better understanding of the regulation and functioning of the committees of inquiry provided for in Art. 111 of the Constitution of 1997, created – as its preamble declares – “in reference to the best traditions of the First and Second Polish Republic”.

The normative value of the reference to God and Christianity in the preamble to the Constitution of the Republic of Poland of 2nd April, 1997

Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2018, nr 6 (46), s. 425-439.

In the preamble of the Constitution of the Republic of Poland (of 2nd April, 1997) legislator refers to God and culture rooted in the Christian heritage of the Nation. The question arises whether the reference to religious elements in the legal text in some way affects the process of applying the law? The answer should be yes. It is not about favoring Christian denominations, or discrimination against people who do not believe in God. The crux is to create law and decode legal principle contained therein, taking into account the Christian moral values. This is due to the centuries-long contribution that Christianity has brought to the cultural and historical heritage of Europe, creating its unique identity. The reference to God highlights the human autonomy towards state and means prohibition of state totalitarianism

W preambule Konstytucji z 1997 r. ustrojodawca odwołał się do Boga i kultury zakorzenionej w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu. Powstaje pytanie, jakie znaczenie mają przedmiotowe odwołania dla procesu stosowania prawa. Na pewno nie prowadzą one do faworyzowania chrześcijan czy dyskryminacji ludzi niewierzących w Boga. Odwołanie do chrześcijańskiego dziedzictwa przyczynia się raczej do opierania się na chrześcijańskich wartościach przy tworzeniu i aplikacji prawa. Proces ten jest dość naturalny i wynika z dziejowej roli chrześcijaństwa w Europie. Odwołanie do Boga podkreśla z kolei ludzką autonomię wobec państwa i oznacza zakaz totalitaryzmu państwowego.

Konstytucyjna zasada godności człowieka w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego

Gdańskie Studia Prawnicze 2018, t. XL, s. 257-274.

Współautorstwo: Trzciński, Janusz

According to art. 30 of the Constitution of the Republic of Poland, „the inherent and inalienable dignity of the person shall constitute a source of freedom and rights of persons and citizens. It shall be inviolable. The respect and protection thereof shall be the obligation of public authorities”. Human dignity is the central value of the Polish legal order, defining the constitutional identity of the state. The Constitutional Tribunal plays a key role in the process of applying the Constitution, therefore, constitutional norms should be interpreted in the light of its jurisprudence. The principle of dignity creates a huge normative potential, which - gradually - since the entry into force of the current Basic Law in 1997 – has been developed and supplemented. The purpose of the article is to present some of the key issues related to the understanding and application of the principle of dignity for the last 20 years, as well as to indicate the prospects for its application in the future.

Środki psychoaktywne w przestępstwach seksualnych

Prokuratura i Prawo 2009, nr 9, s. 66-79.

Współautorstwo: Sitkowska, Anna M.; Sołtyszewski, Ireneusz

Narkotyki a przestępstwa seksualne

Problemy Alkoholizmu 2006, nr 1, s. 14-19.

Współautorstwo: Jędrzejko, Mariusz