Ustawa Prawo wodne z 2017 roku w świetle zasad techniki prawodawczej

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2022, t. 84, nr 4, s. 73–86.

W artykule podjęto ocenę technicznoprawnej poprawności legislacyjnej ustawy z 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (t.jedn.: Dz. U. 2021, poz. 2233 ze zm.), wykorzystując metodę logiczno-językową. Za punkt odniesienia przyjęto zasady techniki prawodawczej ujęte w formie załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (t.jedn.: Dz. U. 2016, poz. 283). Analiza sposobów wysławiania norm odgrywa kluczową rolę zarówno na etapie przygotowywania i uchwalania nowego prawa, jak i w okresie jego obowiązywania, gdyż pozwala ujawnić różne mankamenty przyjętych regulacji. Fakt, że ustawa Prawo wodne z 2017 r. obowiązuje od pięciu lat, nie pozbawia zatem zasadności podejmowanie jej całościowej oceny z punktu widzenia zgodności z zasadami techniki legislacyjnej. Potrzebę taką uzasadnia zarówno obszerność tego aktu, jak i nasycenie go nowymi rozwiązaniami ustrojowymi i materialnoprawnymi. W szerszej perspektywie analiza taka dostarcza również materiał badawczy do formułowania założeń teoretycznoprawnych procesu prawotwórstwa oraz ich ewentualnej weryfikacji. Przeprowadzone badania dowodzą, że w ustawie Prawo wodne z 2017 r. występuje stosunkowo niewiele naruszeń standardów będących treścią zasad techniki legislacyjnej. W większości nie wywołują one poważniejszych problemów w stosowaniu przepisów, ale są i takie, często niedostrzegane przy pobieżnej lekturze ustawy, które zasługują na krytykę. Chodzi o naruszanie spójności systematyki, niekonsekwencje w grupie formułowanych zakazów, które dodatkowo cechuje nadmierny rygoryzm w stosunku do wymagań prawa europejskiego, rozpraszanie zagadnień między ustawę główną i ustawy nowelizujące oraz generalnie o zjawisko nadprodukcji bytów prawnych, wprowadzające niepotrzebny szum normatywny.

The article assesses the technical and legal correctness of the legislation of the Act of 20 July 2017 – Water Law, using the logical-linguistic method. The principles of legislative technique included in the form of an annexe to the Ordinance of the Prime Minister of 20 June 2002 on the ‘Principles of Legislative Technique’ are adopted as a point of reference. The analysis of the ways of expressing standards plays a key role both at the stage of preparing and adopting a new law, as well as during the period of its validity, as it allows various shortcomings of the adopted regulations to be revealed. The fact that the Water Law of 2017 has been in force for five years does not, therefore, make it unreasonable to undertake a comprehensive assessment from the point of view of compliance with the rules of legislative technique. In a broader perspective, such an analysis also provides research material for the formulation of theoretical and legal assumptions of the law-making process and their possible verification. The conducted research shows that in the Water Law Act of 2017 there are a few violations of the standards constituting the rules of legislative technique. Most of them do not cause any serious problems in applying the provisions, but there are also some – often overlooked in a cursory reading of the law – which deserve criticism. At issue here are violations of the consistency of the systematics, inconsistencies in the group of formulated prohibitions, which are additionally excessively rigorous in relation to the requirements of European law, dispersing issues between the main act and amending acts, and generally the phenomenon of the overproduction of legal entities, which introduces unnecessary normative noise.

Technologie informatyczne a prawo : prolegomena

Warszawa : Instytut Nauk Prawnych PAN, 2020

Seria: Frontiers Research : seria wydawnicza INP PAN

ISBN 9788366300286 e-ISBN; 9788366300293

104 strony. Bibliografia na stronach 90-102.

Monografia ma na celu określenie relacji łączących technologie informatyczne i prawo. Badania oparto na dorobku literatury oraz na analizie aktywności politycznych organów Unii Europejskiej a także, uzupełniająco, Polski i Niemiec. Z uwagi na wielość problemów i niemożność przedstawienia wszystkich kluczowych zagadnień, prezentowanym tu rozważaniom nadano formę prolegomeny. Przedmiotem podejmowanych rozważań jest w części pierwszej prawo internetu, a w części drugiej ‑ prawo cyfrowego środowiska. Motywem przewodnim rozwoju nowej dziedziny prawa jest inteligencja (SI), będąca wytworem technologii informatycznych. W zakończeniu zostały zarysowane wątki, wykraczające poza ramy rozważań w części pierwszej i drugiej, przede wszystkim relacje prawa i techniki w szerszym kontekście kulturowym.

Prace nad monografią podjęto w celu określenia relacji łączących technologie informatyczne i prawo. Badania oparto na dorobku literatury oraz na analizie aktywności politycznych organów Unii Europejskiej a także, uzupełniająco, Polski i Republiki Federalnej Niemiec. Z uwagi na wielość problemów i niemożność przedstawienia wszystkich kluczowych zagadnień, prezentowanym tu rozważaniom nadano formę prolegomeny. Przez długi czas rozwój prawa nie nadążał za postępem zachodzącym w technologiach informatycznych. Refleksje formułowane na przestrzeni trzech ostatnich dziesięcioleci w nauce prawa (dogmatyce, teorii i filozofii prawa) wpłynęły jednak na konceptualne uporządkowanie tej dziedziny życia. Obok prawa komputerowego i prawa internetu wyłania się prawo cyfrowego środowiska, zdominowane obecnością technologii korzystających ze sztucznej inteligencji. Za ich sprawą powstają nowe wyzwania, związane chociażby z gospodarowaniem danymi, gromadzonymi w ogromnych ilościach, czy też pojawieniem się w obrocie prawnym autonomicznych, nieosobowych podmiotów, wyposażanych w pewne formy osobowości prawnej (agentów programowych). Problemy z tym związane, zwłaszcza formy administracyjnoprawnej kontroli ryzyka i zasady ponoszenia odpowiedzialności prawnej, wymagają pilnego wypracowania nowych rozwiązań prawnych. Szczególną rolę w kształtowaniu polityki rozwoju prawa najnowszych technologii pragnie odgrywać Unia Europejska, która podejmuje na tym polu walkę o przywództwo z globalnymi firmami technologicznymi. Najnowsze technologie informatyczne znajdują zastosowania głównie komercyjne, chociaż mogą także zmodernizować sposób realizowania zadań publicznych, w tym ochronę środowiska.

Work on the monograph was undertaken in order to define the relationship between information technology and the law. The research was based on existing literature and on analysis of the political activity of European Union bodies and, additionally, those of Poland and the Federal Republic of Germany. Due to the severity of the problems and the impossibility of presenting all the key issues, the considerations presented here were given the form of a prolegomena. For a long time, the development of the law did not keep up with the progress taking place in information technology. Reflections formulated over the last three decades in the science of law (dogmatics, theory and philosophy of law), however, have influenced the conceptual ordering of this area of life. Alongside computer law and internet law, the law of the digital environment is emerging, dominated by the presence of technologies that use artificial intelligence. Thanks to them, new challenges arise, for example related to the management of data, collected in huge amounts, or the emergence in legal transactions of autonomous, non-personal entities equipped with certain forms of legal personality (software agents). The related problems, especially the forms of administrative and legal risk control and the rules of legal liability, require the urgent development of new legal solutions. The European Union wants to play a special role in shaping the policy of developing law for the newest technologies, and takes up the fight for leadership with global technology companies in this field. The latest IT technologies are used mainly for commercial purposes, although they can also modernize the performance of public tasks, including environmental protection. An example area of the study is European water management.

Przyszłość konwencjonalnych elektrowni węglowych w świetle prawa międzynarodowego i europejskiego

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem. 2019, t. 11, nr 4, s. 299-325.

Do kluczowych problemów cywilizacyjnych należą zmiany klimatyczne wywołane emitowaniem gazów cieplarnianych. Ich powstrzymanie wymaga wielokierunkowych działań w skali globalnej, przede wszystkim ograniczenia spalania paliw kopalnych. Naprzeciw tym potrzebom wychodzą propozycje społeczności międzynarodowej określone w protokole z 15.12.2015 r. (zwanym Porozumieniem Paryskim) przyjętym podczas 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu. Prawne ramy dla strategii jego wdrożenia w Unii Europejskiej oraz państwach członkowskich formułuje pakiet legislacyjny „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”. Proponowane w nim kierunki i zasady rozwoju gospodarki stwarzają szczególne wyzwania dla Polski, która planuje utrzymywać znaczącą rolę węgla w energetyce jeszcze przez dekady. Dokumenty rządowe wskazują na to, że rząd Rzeczpospolitej Polskiej nie zdecyduje się na spektakularną dekarbonizację gospodarki. Nie może też zostać do tego zobowiązany z uwagi na uwarunkowania traktatowe. Przyszłość energetyki węglowej wydaje się jednakże przesądzona. Wynika to z kierunków rozwoju europejskich instrumentów ekonomiczno-prawnych służących bezpośredniej (określanie wiążących standardów emisyjnych oraz norm jakości środowiska) i pośredniej (poprzez oddziaływanie na ceny uprawnień do emisji gazów cieplarnianych) reglamentacji działalności podmiotów z sektora energetycznego w środowisku.

Climate change is one of the key civilisational issues. This change is caused by greenhouse gas emission. Stopping this change requires multidirectional actions on a global scale, primarily limiting the combustion of fossil fuels. What reaches towards these needs is the proposals of the international community, which are determined in the protocol of 15 December 2015 (called the Paris Agreement).The legal framework for the strategy of implementing it in the European Union and the member states is formulated by the legislative package “Clean Energy For All Europeans”. The directions and terms of developing the economy pose particular challenges for Poland which plans to maintain the significant role of coal in the energy industry for decades. Government documents show that the government of the Republic of Poland will not decide on the spectacular decarbonisation of the economy. It cannot be obligated to do it, either, due to the treaty conditions. However, the future of the coal energy industry seems prejudged. This results from the development directions of European economic-legal instruments which serve the direct (determining binding emission standards and environmental quality standards) and indirect (through influencing the prices of greenhouse gas emission allowances) rationing of the activity of entities from the energy sector in the environment.

The Future of Conventional Coal Plants in the Light of the International Law and the European Law

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem. 2019, t. 11, nr 4, s. 326-348.

Climate change is one of the key civilisational issues. This change is caused by greenhouse gas emission. Stopping this change requires multidirectional actions on a global scale, primarily limiting the combustion of fossil fuels. What reaches towards these needs is the proposals of the international community, which are determined in the protocol of 15 December 2015 (called the Paris Agreement).The legal framework for the strategy of implementing it in the European Union and the member states is formulated by the legislative package “Clean Energy For All Europeans”. The directions and terms of developing the economy pose particular challenges for Poland which plans to maintain the significant role of coal in the energy industry for decades. Government documents show that the government of the Republic of Poland will not decide on the spectacular decarbonisation of the economy. It cannot be obligated to do it, either, due to the treaty conditions. However, the future of the coal energy industry seems prejudged. This results from the development directions of European economic-legal instruments which serve the direct (determining binding emission standards and environmental quality standards) and indirect (through influencing the prices of greenhouse gas emission allowances) rationing of the activity of entities from the energy sector in the environment.

Ocena wodnoprawna w świetle przepisów ustawy z 20.07.2017 r. - Prawo wodne

Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2019, nr 10, s. 2-9.

Przedmiotem rozważań jest nowa instytucja ustawy — Prawo wodne, którą jest ocena wodnoprawna. Określenie to zarezerwowano dla decyzji wydawanej po przeprowadzeniu sformalizowanego postępowania na etapie (z zasady) poprzedzającym udzielenie pozwolenia wodnoprawnego. Jej treść oddaje wynik badania wpływu „inwestycji lub działań”, których dotyczy wniosek o udzielenie pozwolenia, na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych, o których mowa w art. 56, art. 57, art. 59 oraz w art. 61 ustawy — Prawo wodne. Decyzja taka ma w większości przypadków charakter prejudycjalny. Niejasno zostały zredagowane przepisy określające właściwość organów wydających takie decyzje. Dyskusyjne jest także określenie przypadków, gdy przepisy o ocenie wodnoprawnej mają zostać zastosowane „odpowiednio” w postępowaniu o wydanie decyzji środowiskowej.

The article refers to the new solution of the Water Law Act. It is a decision on water-legal assessment. It is issued in a formal mode, usually before obtaining a water law permit. The body decides in it whether the "investment or action" to which the permit application relates may affect the achievement of environmental objectives referred to in the Act in art. 56, art. 57, art. 59 and in art. 61. Such a decision is in most cases a reference for a preliminary ruling. Competence regulations are unclear. Similarly, the scope of cases is unclear when the provisions on the water-legal assessment are applied "appropriately" in the proceedings for issuing the environmental decision.