Ustawa Prawo wodne z 2017 roku w świetle zasad techniki prawodawczej

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2022, t. 84, nr 4, s. 73–86.

W artykule podjęto ocenę technicznoprawnej poprawności legislacyjnej ustawy z 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (t.jedn.: Dz. U. 2021, poz. 2233 ze zm.), wykorzystując metodę logiczno-językową. Za punkt odniesienia przyjęto zasady techniki prawodawczej ujęte w formie załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (t.jedn.: Dz. U. 2016, poz. 283). Analiza sposobów wysławiania norm odgrywa kluczową rolę zarówno na etapie przygotowywania i uchwalania nowego prawa, jak i w okresie jego obowiązywania, gdyż pozwala ujawnić różne mankamenty przyjętych regulacji. Fakt, że ustawa Prawo wodne z 2017 r. obowiązuje od pięciu lat, nie pozbawia zatem zasadności podejmowanie jej całościowej oceny z punktu widzenia zgodności z zasadami techniki legislacyjnej. Potrzebę taką uzasadnia zarówno obszerność tego aktu, jak i nasycenie go nowymi rozwiązaniami ustrojowymi i materialnoprawnymi. W szerszej perspektywie analiza taka dostarcza również materiał badawczy do formułowania założeń teoretycznoprawnych procesu prawotwórstwa oraz ich ewentualnej weryfikacji. Przeprowadzone badania dowodzą, że w ustawie Prawo wodne z 2017 r. występuje stosunkowo niewiele naruszeń standardów będących treścią zasad techniki legislacyjnej. W większości nie wywołują one poważniejszych problemów w stosowaniu przepisów, ale są i takie, często niedostrzegane przy pobieżnej lekturze ustawy, które zasługują na krytykę. Chodzi o naruszanie spójności systematyki, niekonsekwencje w grupie formułowanych zakazów, które dodatkowo cechuje nadmierny rygoryzm w stosunku do wymagań prawa europejskiego, rozpraszanie zagadnień między ustawę główną i ustawy nowelizujące oraz generalnie o zjawisko nadprodukcji bytów prawnych, wprowadzające niepotrzebny szum normatywny.

The article assesses the technical and legal correctness of the legislation of the Act of 20 July 2017 – Water Law, using the logical-linguistic method. The principles of legislative technique included in the form of an annexe to the Ordinance of the Prime Minister of 20 June 2002 on the ‘Principles of Legislative Technique’ are adopted as a point of reference. The analysis of the ways of expressing standards plays a key role both at the stage of preparing and adopting a new law, as well as during the period of its validity, as it allows various shortcomings of the adopted regulations to be revealed. The fact that the Water Law of 2017 has been in force for five years does not, therefore, make it unreasonable to undertake a comprehensive assessment from the point of view of compliance with the rules of legislative technique. In a broader perspective, such an analysis also provides research material for the formulation of theoretical and legal assumptions of the law-making process and their possible verification. The conducted research shows that in the Water Law Act of 2017 there are a few violations of the standards constituting the rules of legislative technique. Most of them do not cause any serious problems in applying the provisions, but there are also some – often overlooked in a cursory reading of the law – which deserve criticism. At issue here are violations of the consistency of the systematics, inconsistencies in the group of formulated prohibitions, which are additionally excessively rigorous in relation to the requirements of European law, dispersing issues between the main act and amending acts, and generally the phenomenon of the overproduction of legal entities, which introduces unnecessary normative noise.

Przyszłość konwencjonalnych elektrowni węglowych w świetle prawa międzynarodowego i europejskiego

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem. 2019, t. 11, nr 4, s. 299-325.

Do kluczowych problemów cywilizacyjnych należą zmiany klimatyczne wywołane emitowaniem gazów cieplarnianych. Ich powstrzymanie wymaga wielokierunkowych działań w skali globalnej, przede wszystkim ograniczenia spalania paliw kopalnych. Naprzeciw tym potrzebom wychodzą propozycje społeczności międzynarodowej określone w protokole z 15.12.2015 r. (zwanym Porozumieniem Paryskim) przyjętym podczas 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu. Prawne ramy dla strategii jego wdrożenia w Unii Europejskiej oraz państwach członkowskich formułuje pakiet legislacyjny „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”. Proponowane w nim kierunki i zasady rozwoju gospodarki stwarzają szczególne wyzwania dla Polski, która planuje utrzymywać znaczącą rolę węgla w energetyce jeszcze przez dekady. Dokumenty rządowe wskazują na to, że rząd Rzeczpospolitej Polskiej nie zdecyduje się na spektakularną dekarbonizację gospodarki. Nie może też zostać do tego zobowiązany z uwagi na uwarunkowania traktatowe. Przyszłość energetyki węglowej wydaje się jednakże przesądzona. Wynika to z kierunków rozwoju europejskich instrumentów ekonomiczno-prawnych służących bezpośredniej (określanie wiążących standardów emisyjnych oraz norm jakości środowiska) i pośredniej (poprzez oddziaływanie na ceny uprawnień do emisji gazów cieplarnianych) reglamentacji działalności podmiotów z sektora energetycznego w środowisku.

Climate change is one of the key civilisational issues. This change is caused by greenhouse gas emission. Stopping this change requires multidirectional actions on a global scale, primarily limiting the combustion of fossil fuels. What reaches towards these needs is the proposals of the international community, which are determined in the protocol of 15 December 2015 (called the Paris Agreement).The legal framework for the strategy of implementing it in the European Union and the member states is formulated by the legislative package “Clean Energy For All Europeans”. The directions and terms of developing the economy pose particular challenges for Poland which plans to maintain the significant role of coal in the energy industry for decades. Government documents show that the government of the Republic of Poland will not decide on the spectacular decarbonisation of the economy. It cannot be obligated to do it, either, due to the treaty conditions. However, the future of the coal energy industry seems prejudged. This results from the development directions of European economic-legal instruments which serve the direct (determining binding emission standards and environmental quality standards) and indirect (through influencing the prices of greenhouse gas emission allowances) rationing of the activity of entities from the energy sector in the environment.

The Future of Conventional Coal Plants in the Light of the International Law and the European Law

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem. 2019, t. 11, nr 4, s. 326-348.

Climate change is one of the key civilisational issues. This change is caused by greenhouse gas emission. Stopping this change requires multidirectional actions on a global scale, primarily limiting the combustion of fossil fuels. What reaches towards these needs is the proposals of the international community, which are determined in the protocol of 15 December 2015 (called the Paris Agreement).The legal framework for the strategy of implementing it in the European Union and the member states is formulated by the legislative package “Clean Energy For All Europeans”. The directions and terms of developing the economy pose particular challenges for Poland which plans to maintain the significant role of coal in the energy industry for decades. Government documents show that the government of the Republic of Poland will not decide on the spectacular decarbonisation of the economy. It cannot be obligated to do it, either, due to the treaty conditions. However, the future of the coal energy industry seems prejudged. This results from the development directions of European economic-legal instruments which serve the direct (determining binding emission standards and environmental quality standards) and indirect (through influencing the prices of greenhouse gas emission allowances) rationing of the activity of entities from the energy sector in the environment.

Ocena wodnoprawna w świetle przepisów ustawy z 20.07.2017 r. - Prawo wodne

Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2019, nr 10, s. 2-9.

Przedmiotem rozważań jest nowa instytucja ustawy — Prawo wodne, którą jest ocena wodnoprawna. Określenie to zarezerwowano dla decyzji wydawanej po przeprowadzeniu sformalizowanego postępowania na etapie (z zasady) poprzedzającym udzielenie pozwolenia wodnoprawnego. Jej treść oddaje wynik badania wpływu „inwestycji lub działań”, których dotyczy wniosek o udzielenie pozwolenia, na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych, o których mowa w art. 56, art. 57, art. 59 oraz w art. 61 ustawy — Prawo wodne. Decyzja taka ma w większości przypadków charakter prejudycjalny. Niejasno zostały zredagowane przepisy określające właściwość organów wydających takie decyzje. Dyskusyjne jest także określenie przypadków, gdy przepisy o ocenie wodnoprawnej mają zostać zastosowane „odpowiednio” w postępowaniu o wydanie decyzji środowiskowej.

The article refers to the new solution of the Water Law Act. It is a decision on water-legal assessment. It is issued in a formal mode, usually before obtaining a water law permit. The body decides in it whether the "investment or action" to which the permit application relates may affect the achievement of environmental objectives referred to in the Act in art. 56, art. 57, art. 59 and in art. 61. Such a decision is in most cases a reference for a preliminary ruling. Competence regulations are unclear. Similarly, the scope of cases is unclear when the provisions on the water-legal assessment are applied "appropriately" in the proceedings for issuing the environmental decision.

Problem zanieczyszczenia wód śródlądowych substancjami chemicznymi w świetle prawa europejskiego oraz prawa krajowego : uwagi krytyczne

Studia Prawnicze 2018, nr 4, s. 109-136.

Uchwalenie w 2017 r. nowej ustawy Prawo wodne nie rozwiązało wszystkich problemów związanych z wdrażaniem tych przepisów ramowej dyrektywy wodnej, których celem jest zapobieganie zanieczyszczeniom wód substancjami chemicznymi. W artykule wskazano na przyczyny tych trudności – zewnętrzne i wewnętrzne. Te pierwsze dostrzeżono w cechach regulacji europejskiej, takich jak jej fragmentaryczność i rozproszenie. Przyczyny wewnętrzne to legislacyjne usterki polskiej ustawy z 2017 r. Jej przepisom zarzucić można przede wszystkim brak precyzji i konsekwencji w rozgraniczaniu funkcji prawnych przypisanych substancjom szkodliwym oraz substancjom priorytetowym, nadto nadmierny rygoryzm.

The adoption of the new Water Law in 2017 did not solve all problems related to the implementation of those provisions of the Water Framework Directive, which aim to prevent water pollution with chemical substances . The article indi-cates the external and internal reasons for these difficulties . The former lie in the features of European regulation, such as its fragmentation and dispersion . Inter-nal reasons are legislative defects of the Polish act from 2017 . Its provisions can be criticized primarily for the lack of precision and consistency in the delimita-tion of legal functions assigned to both hazardous substances and priority sub-stances, and also excessive rigor.

Warunki korzystania z wód regionu wodnego jako prawny instrument zarządzania zasobami wodnymi

Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie : Gubernaculum et Administratio 2018, nr 1(17), s. 73-89.

Szczególna rola w zarządzaniu zasobami wodnymi przypada instrumentom planowym. W ustawie Prawo wodne z 2017 r. podstawowe znaczenie posiada plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza. Ustawa ta nie przewiduje już odrębnego planu, który w ustawie z 2001 r. nosił nazwę „warunki korzystania z wód regionu wodnego” i miał w istocie charakter wykonawczy. Na mocy przepisów przejściowych pozostają one w obrocie prawnym, ale nie dłużej niż do dnia 22 grudnia 2021 r. Warunki takie zatwierdzane były w drodze aktów prawa miejscowego przez dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej. Pierwsze akty tego rodzaju wydane zostały w 2014 roku (kolejne w 2015 i 2016), czyli dopiero po trzynastu latach obowiązywania ustawy z 2001 r. Ich przydatność w zarządzaniu wodami okazała się ograniczona. Obowiązujące do końca 2017 r. przepisy (tj. ustawa Prawo wodne i ministerialne akty wykonawcze) szczegółowo opisywały zarówno cele zarządzania wodami, jak i środki realizacyjne. Poza nimi pozostawała już niewielka wolna przestrzeń normatywna, z której mogli korzystać dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej. Analiza wydanych przez nich aktów prowadzi do wniosku, że znaczenie praktyczne zachowują zamieszczone w nich wytyczne o charakterze metodologicznym (związane z wyznaczaniem wartości przepływu minimalnego oraz ustalaniem cieków szczególnie istotnych dla zachowania ciągłości morfologicznej) oraz zakazy, nakazy i ograniczenia w korzystaniu z wód.

Planning instruments have a special role in water management. The basic document in this regard is the River Basin Management Plan.Another document, called “Conditions of use waters in the water region” has an executory character. The “Conditions…” are adopted by the Directors of the Regional Water Management Authorities as a local law act. The first documents of this kind were issued in 2014 (the next in 2015 and 2016) – i.e. only 12 years after the 2001 Water Law Act entered into force.The usefulness of “Conditions…” in water management is limited, as the generally binding legal provisions (Water law Act and the Minister’s executive regulations) already regulate in detail both the objectives of water management and the measures to achieve them. Therefore the margin for regulation by the Directors of the Regional Water Management Authorities is very narrow.The analysis of “Conditions…” issued so far demonstrates that their elements having a practical significance are those providing methodological guidelines (related to establishing of the minimal flow and to determining of flaws particularly important for maintaining the morphological continuity) as well as bans, orders and limitations in water use.The new Water Law Act of 2017 does not foresee adoption of “Conditions…”.

Role soudů a tribunálů v ochraně životního prostředí v Polsku

České právo životního prostředí 2018, nr 2, s. 75-85.

Współautorstwo: Radecki, Wojciech

This paper is devoted to research part od jurisdiction of the Polish courts of law and tribunals in the domain of environmental protection. This research was led by the group of Polish specialists of environmental law. Their work was published in 2016 by the publisher „Difin“. The authors of this short paper present the system of Polish courts and tribunals and successively show selected results of jurisdiction performed in the domain of environmental protection by the Constitutional Tribunal, by the common courts in civil and penal cases as well as by the administrative courts.

Kodeksowe pozwolenie zintegrowane a sektorowe pozwolenie wodnoprawne : doświadczenia niemieckie

Studia Prawnicze 2017, nr 2, s. 115-127.

The author takes the issue of individual administrative acts aimed at rational use of the environment. He is focused on the German experiences. The rationale for this choice is, on one hand, a considerable number of such instruments, provided especially in the water law. On the other hand it is an significant and extensive literature devoted to such instruments. Special role in the development of doctrine played the work on the code of environmental law, which was the central point of an integrated permit. Although there has been no adoption of the Code, but accumulated experiences influence the theory and practice of application of this law. Proof of this is also a history of Water Resources Act, passed in 2009. The need for the adoption of this Act was the result of the consequences of competence changes made to the constitution. These changes were made in order to allow the adoption of the Code. In the new law types of water permits known from previous regulations were repeated, but also there were added selected solutions for environmental integrated protection. That was modeled on the draft Code. It was also added one kind of permission functioning in legislation of federal states.

Zasada zwrotu kosztów usług wodnych i jej znaczenie prawne

Studia Prawnicze 2016, nr 2, s. 123-136.

The new draft Act on Water Law provides for significant changes to the system for collecting environmental charges for water use. Their aim is, on the one hand, to eliminate the existing exemptions from the charges and, on the other hand, to increase their rates for those entities that already incur them. The changes to be introduced are justified by the need to ensure that the principle of recovery of the costs of water services, provided for in Article 9 of Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council establishing a framework for Community action in the field of water policy, is fully taken into account. Since the principle has not been extensively analysed in the Polish legal literature, the article addresses closely the directions of its interpretations presented in German science. Most of them refer to the dispute between two authors: Herwig Unnerstall and Süleyman Kolcu. In its conclusion, the provisions of the draft Act concerning this principle are assessed on a preliminary basis and the discerned legislative deficiencies are indicated.

Wybrane zagadnienia metodologiczne badania orzecznictwa sądowego w sprawach z zakresu ochrony środowiska

Gubernaculum et Administratio. Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie : historia, prawo, administracja 2016, nr 1 (13), s. 79-94,

Przedmiotem rozważań są wybrane zagadnienia metodologiczne badania orzecznictwa sądowego w sprawach z zakresu ochrony środowiska. Prezentowane tezy nawiązują do badań prowadzonych w ramach projektu badawczego „Ochrona środowiska w działalności trybunałów i sądów”, sfinansowanego przez Narodowe Centrum Nauki z siedzibą w Krakowie w ramach umowy nr 2012/07/B/HS5/03962. Trudności w prowadzeniu badań orzecznictwa dotyczą obfitości materiału źródłowego (orzecznictwo sądowoadministracyjne), ale też trudności z jego pozyskaniem (orzecznictwo sądów powszechnych). Czynnikiem ujednolicającym badania stają się wyjściowe pytania badawcze

Funkcje i charakter prawny instrumentów planowych w gospodarce wodnej

Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2014, nr 6, s. 2-14.

Własność i zarząd urządzeniami wodnymi w orzecznictwie sądów administracyjnych

Studia Prawnicze 2014, nr 3, s. 85-117.

The analysis undertaken in this article covers two issues: the legal status of water facilities and the methods of management of those devices that are owned by the State Treasury. The first one has not been the subject of interest of legal sciences for a long time. The doubts related to it were present in legal debate only through the case law of the administrative courts. The ground-breaking importance is held mainly by the judgment of the Supreme Administrative Court of 16 January 2009. It is the first judgment that settled on the legal status of the water facilities. The Administrative Court in Warsaw opined that the weir on the river was a part of the soil surface covered with fl owing water (river), however the Supreme Administrative Court questioned this view by affirming that such devices were subject to separate ownership and thus formed an exception to the principle of superficies solo cedit. Equally controversial is the governance of the water facilities owned by the State Treasury. The provisions of the Act on Water Law are inconsistent and incoherent. The problems arising in this context remain largely unnoticed in the case law of the administrative courts. The article is summed up by complex de lege ferenda conclusions, designed to remove incoherent and inconsistent provisions of the Water Law.

Pozwolenie wodnoprawne na wprowadzenie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych

Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2013, nr 10, s. 2-13.

Problem odpłatności za usługę odprowadzania wód opadowych w orzecznictwie sądów administracyjnych

Samorząd Terytorialny 2013, nr 1/2, s. 99-113.

Niemieckie problemy z implementacją europejskiego prawa wodnego uchwalonego przed rokiem 2000

Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka 2012, nr 2, s. 9-19.

System ekozarządzania i audytu (EMAS)

Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka 2009, nr 3, s. 42-48.

"Substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego" oraz "substancje priorytetowe" w przepisach polskiego prawa wodnego

Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka 2008, nr 2, s. 2-8.

Uwarunkowania prawne gospodarki wodnej : ze szczególnym uwzględnieniem roli instrumentów planowych

Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka 2006, nr 1, s. 15-27.

Czy istnieje spójna systematyka ustawy - Prawo wodne?

Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka 2006, nr 4, s. 23-32.

Prawne determinanty gospodarowania terenami narażonymi na niebezpieczeństwo powodzi z uwzględnieniem przepisów prawa dotyczących planowania przestrzennego, gospodarki wodnej i ochrony środowiska

Gospodarka Wodna 2005, nr 9, s. 353-358.

Cele środowiskowe według ramowej dyrektywy wodnej oraz zasady ustalania wyjątków

Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka 2005, nr 4, s. 2-11.

Czy spółkom wodnym wolno prowadzić działalność polegającą na zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków?

Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka 2004, nr 3, s. 11-19.

Wybrane problemy powstające na tle relacji przepisów ustawy : prawo wodne do przepisów ustawy : prawo ochrony środowiska

Ochrona Środowiska 2003, nr 3, s. 44-53.

Oczyszczanie ścieków komunalnych w świetle nowego prawa

Przegląd Komunalny 2003, nr 3, s. 30-31.

Energia ze źródeł odnawialnych w kontekście przepisów o korzystaniu ze środowiska

Ochrona Środowiska 2002, nr 3, s. 2-13.

Urządzenia melioracji wodnych oraz regulacja wód w świetle ustawy - Prawo wodne z 1974 r. : (uwagi de lege lata i de lege ferenda)

Ochrona Środowiska 2001, nr 1, s. 2-12.

Wpływ prawa wspólnotowego na techniczną normalizację w polskim prawie ochrony środowiska

Ochrona Środowiska 2001, nr 3, s. 14-24.

Ochrona wód przed zanieczyszczeniem w świetle przepisów nowych ustaw

Ochrona Środowiska 2001, nr 4, s. 2-12.

Ograniczenie własności w prawie emisyjnym na tle pozwoleń na wprowadzanie przez przedsiębiorstwa zanieczyszczeń do środowiska

Ochrona Środowiska : prawo 2000, nr 1, s. 14-37.

Działalność normalizacyjna w Polsce oraz jej znaczenie dla ochrony środowiska

Ochrona Środowiska : prawo 2000, nr 2, s. 18-29.

Normalizacja we Wspólnocie Europejskiej oraz jej znaczenie dla ochrony środowiska

Ochrona Środowiska. Prawo 1999, nr 2, s. 2-18.

Dekada przełomu w niemieckim prawie ochrony środowiska

Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka 1998, nr 2, s. 17-25.

Kontrola substancji chemicznych w nowym ustawodawstwie polskim

Ochrona Środowiska : prawo s. 26-30.

Kontrola substancji chemicznych w nowym ustawodawstwie polskim. Ochrona Środowiska.Prawo 1997 nr 1 s. 26-30.

Działania nieformalne w praktyce administracji niemieckiej na przykładzie ochrony środowiska

Państwo i Prawo 1996, nr 6, s. 52-62.

Regulacja prawna w zakresie poszukiwań udostępniania i eksploatacji zasobów geotermalnych

Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego. Problemy Prawne Górnictwa 1995, nr 16/17, s. 61-80.

Współautorstwo: Sommer, Jerzy

Działania nieformalne administracji niemieckiej w ochronie środowiska

Ochrona Środowiska. Prawo 1995, nr 2, s. 15-20.

Prawo jednostki do środowiska w prawie i doktrynie prawa konstytucyjnego Republiki Federalnej Niemiec

Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji 1987, nr 22, s. 41-55.

Ustawa zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec a ochrona środowiska

Studia Prawnicze 1983, nr 1, s. 143-173,