Wyrok Trybunału Sprawiedliwości wydany w trybie art. 267 TFUE nie może być podstawą wznowienia postępowania zgodnie z art. 401[1] k.p.c. : glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 9.04.2024 r., C-582/21, FY przeciwko Profi Credit Polska S.A.

Europejski Przegląd Sądowy 2025, nr 2, s. 23-39.

W wyroku w sprawie C-582/21, Profi Credit Polska, Trybunał Sprawiedliwości odrzucił możliwość uznania, że wyrok wydany w trybie art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej może być podstawą wznowienia postępowania na podstawie art. 401[1] Kodeksu postępowania cywilnego. Jednocześnie TS wskazał, pozostawiając ostateczną ocenę sądowi krajowemu, że środki prawne gwarantujące konsumentowi ochronę wymaganą przez dyrektywę 93/13/EWG powinny być zapewniane przy zastosowaniu wykładni zgodnej odpowiednich przepisów proceduralnych, tj. art. 401 pkt 2 k.p.c. Gdyby wykładnia taka nie była możliwa, ochrona ta powinna być gwarantowana w ramach postępowania egzekucyjnego lub późniejszego odrębnego postępowania. Glosowany wyrok dotyczy fundamentalnych kwestii prawa unijnego, jak zasada pewności prawa i stanowiąca jej wyraz zasada powagi rzeczy osądzonej, zasada pierwszeństwa, ograniczenia zasady autonomii proceduralnej państw członkowskich, obowiązek wykładni zgodnej czy rola procedury pytań prejudycjalnych w systemie prawa unijnego. Jednocześnie niezwykle istotne pozostaje praktyczne znaczenie glosowanego wyroku widoczne w kontekście takich zagadnień jak zakres nadzwyczajnych środków zaskarżenia odwołujących się do prawa unijnego czy prawo konsumenta do środka prawnego zapewniającego skuteczną ochronę uprawnień wywodzonych z prawa UE. Wyrok C-582/21, Profi Credit Polska, zawiera cenne wskazówki odnośnie do tego, jakimi instrumentami prawnymi dysponuje (powinna dysponować) strona dochodząca uprawnień unijnych przed sądem krajowym i jakie granice wynikają w tym względzie z ogólnych zasad prawa unijnego, jego cech i elementów struktury prawnej UE.

In its judgment in C-582/21, Profi Credit Polska, the Court of Justice held that a judgment issued under Article 267 TFEU cannot constitute a basis for reopening the proceedings under Article 401[1] of the Code of Civil Procedure. Simultaneously, leaving the final assessment to the national court, the CJEU pointed out that legal remedies guaranteeing a consumer the protection required by Directive 93/13/EEC should be ensured by interpreting the relevant procedural provisions, i.e. Article 401 point 2 of the Code of Civil Procedure, in conformity with EU law. Should such an interpretation not be possible, this protection should be ensured in enforcement proceedings or in separate subsequent proceedings. This judgment applies to fundamental issues of EU law, such as the principle of legal certainty and the principle of res judicata, the principle of primacy, limitations of the principle of the procedural autonomy of the Member States, the obligation to interpret national law in conformity with the requirements of EU law or the role of the preliminary ruling procedure in the system of EU law. At the same time, this judgment is especially important in practice in the context of such issues as the scope of extraordinary remedies referring to EU law or the consumer’s right to legal measures guaranteeing effective protection of rights derived from EU law. The judgment in C-582/21, Profi Credit Polska, offers valuable guidance as to which legal instruments are (or should be) available to a party seeking protection of EU rights before a national court and the limits arising, in this respect, from the general principles of EU law, its features and elements of the EU legal structure.

Prawo do milczenia osób fizycznych w postępowaniach administracyjnych, które mogą prowadzić do nałożenia sankcji o charakterze karnym : glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 2.02.2021 r., C-481/19, DB przeciwko Commissione Nazionale per le Società e la Borsa (Consob)

Europejski Przegląd Sądowy 2021, nr 8, s. 37-48.

W wyroku w sprawie C-481/19 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej po raz pierwszy wypowiedział się w sprawie prawa do milczenia i nieprzyczyniania się do obciążania samego siebie osób fizycznych. Praktyczne znaczenie wyroku pozostaje doniosłe poprzez wyznaczenie unijnego standardu ochrony w zakresie praw procesowych w obszarze postępowań administracyjnych, które mogą prowadzić do nałożenia sankcji o charakterze karnym. Wyrok zapadł w odpowiedzi na pytanie prejudycjalne sądu konstytucyjnego Włoch, wpisując się tym samym w dialog sądowy kształtujący złożony porządek konstytucyjny UE. Państwa członkowskie powinny korzystać z przyznanych im na mocy aktu prawa wtórnego UE uprawnień dyskrecjonalnych w sposób zgodny z prawami podstawowymi. W ramach wykonywania obowiązków wynikających z dyrektywy 2003/6 w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku lub rozporządzenia 596/2014 w sprawie nadużyć na rynku ich zadaniem jest zatem zapewnienie, aby respektując prawo do milczenia zagwarantowane w art. 47 i 48 KPP, właściwy organ nie mógł ukarać osoby fizycznej za odmowę udzielenia mu odpowiedzi, które mogłyby prowadzić do pociągnięcia tej osoby do odpowiedzialności za czyn niedozwolony zagrożony sankcjami administracyjnymi mającymi charakter karny lub odpowiedzialności karnej.

In the judgment in case C-481/19, the Court of Justice of the European Union for the first time spoke about natural persons’ right to remain silent and to avoid self-incrimination. The practical significance of the judgment is considerable: it sets a EU standard of protection in the area of procedural rights in administrative proceedings which may result in sanctions of a criminal nature being imposed. The judgment was issued in response to a question from the Italian constitutional court, as part of the judicial dialogue that shapes the complex constitutional order of the EU.