Problemy z orzekaniem i wykonywaniem kary ograniczenia wolności wobec sprawców w starszym wieku na podstawie wyników badań empirycznych

Prawo w Działaniu 2025, nr 61, s. 211-239.

Restriction of freedom is currently one of the most frequently imposed penalties. Its predominant form is community service. This penalty is also often imposed on elderly people, which gives rise to the numerous problems that I learned about during empirical research – semi-structured expert interviews conducted, for example, among judges and probation officers in 2024. I conducted this study at the Institute of Justice as a part of the project titled “Diagnosis of problems of law enforcement and justice authorities in dealing with elderly offenders”. Reducing these problems to one sentence, it can be stated that sentencing elderly people to community service (here it is worth emphasizing that they are defined differently by my experts) is, in principle, unenforceable. This is because a large part of this age group has a certificate of disability or incapacity for work. Information in this regard is disclosed only at the enforcement stage, i.e., after the sentence has been imposed. The consequence of this is suspended proceedings, which eventually become time-barred or discontinued. This article explains why this is happening.

Kara ograniczenia wolności jest obecnie jedną z najczęściej orzekanych kar. Jej dominującą formą są prace na cele społeczne. Kara ta jest dość często orzekana również wobec osób w starszym wieku, co rodzi liczne problemy, o których dowiedziałam się w trakcie badań empirycznych – półustrukturyzowanych wywiadów eksperckich przeprowadzonych m.in. wśród sędziów i kuratorów w 2024 r. Badanie to przeprowadziłam w ramach projektu pt. „Diagnoza problemów organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości w postępowaniu ze starszymi sprawcami przestępstw”, w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości. Sprowadzając te problemy do meritum, można stwierdzić, że kara ograniczenia wolności wobec osób starszych (tu warto podkreślić, że różnie definiowanych przez moich rozmówców) jest co do zasady niewykonalna. Główna przyczyna, która za tym stoi, to orzeczenie o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy, posiadane przez znaczną część tej grupy wiekowej. Informacje w tym zakresie ujawniane są dopiero na etapie wykonawczym, a zatem już po orzeczeniu kary. Konsekwencję tego stanowią zawieszone postępowania, które finalnie się przedawniają lub są umarzane. O tym, dlaczego tak się dzieje, traktuje niniejszy artykuł.

Zmiany w strukturze podejrzanych, osadzonych i skazanych w kontekście starzenia się społeczeństwa : analiza danych statystycznych

Prawo w Działaniu 2023, nr 53, s. 155-194.

Celem artykułu była analiza zmian w strukturze podejrzanych, osadzonych i skazanych w kontekście starzenia się społeczeństwa, na podstawie danych statystycznych: policyjnych, sądowych i penitencjarnych, zgromadzonych do dwóch projektów badawczych zrealizowanych w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości w 2022 r. W artykule zostały przedstawione trzy główne zagadnienia: skala i dynamika przestępczości osób starszych, rodzaj przestępstw i wykroczeń popełnianych przez osoby starsze oraz reakcja na takie zachowania. Prowadzenie analiz w tym zakresie wydaje się istotne w kontekście starzenia się społeczeństwa. Choć nadal osoby starsze stanowią znikomy odsetek podejrzanych, osadzonych i skazanych (jest to ok. 5%), to ich udział zwiększa się. Przypuszczać także można, że obecna sytuacja demograficzna będzie sprzyjała temu wzrostowi. Niniejszy artykuł potwierdza dotychczasowe ustalenia, mianowicie że przestępczość osób starszych różni się od przestępczości ogółem. Niejednakowa jest także reakcja organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości na takie zachowania. Osoby starsze są też widoczne wśród sprawców wykroczeń, głównie kradzieży i przywłaszczeń przedmiotów o niewielkiej wartości.

The aim of the article is to analyse the changes in the structure of suspects, convicts and inmates in the context of aging society, based on statistical data: police, court and penitentiary, collected for two research projects carried out at the Institute of Justice in 2022. The article presents three main issues: the scale and dynamics of elder criminality, the type of crimes and misdemeanors committed by the elderly people, and the reaction to such behaviour. Conducting such analyzes seems to be important in the context of the aging population. Although elder people still account for a negligible percentage of suspects, convicts and inmates (about 5%), their share is increasing. It can be assumed that the current demographic situation will further support this growth. This article confirms the findings so far, that the crime of elderly people is different from crime in general. The reaction of law enforcement agencies and the judiciary to such behaviour is also different. The elderly people are visible among the perpetrators of misdemeanors, mainly theft and misappropriation of items of little value. Keywords: demographic changes, elderly people’s criminality, suspects, convicts, inmates

“There were fewer calls, even though there was more violence” : Domestic violence in Poland during the COVID-19 pandemic

Biuletyn Kryminologiczny 2023, nr 30, s. 259-275.

Współautorstwo: Ostaszewski, Paweł; Klimczak, Joanna

Od marca 2020 r. zarówno organizacje pozarządowe, media, jak i rządy na całym świecie wskazywały na zwiększenie się liczby przestępstw przemocy domowej. Co więcej okazało się, że przemoc w trakcie pandemii zmieniła swój charakter – obserwowaliśmy więcej agresji oraz pojawienie się przemocy w rodzinach, w których przed pandemią nie miała ona miejsca. Dane statystyczne w Polsce nie potwierdzają tego trendu. W artykule przeanalizowaliśmy związek między pandemią COVID-19 a przemocą domową w Polsce. Zebraliśmy dane statystyczne policji za lata 2019–2020 i porównaliśmy liczby zgłoszonych przestępstw w tych latach, a także liczby założonych tzw. „niebieskich kart”, czyli nadzorów nad rodzinami w których policja stwierdziła przemoc domową. Porównaliśmy uzyskane dane z raportami przemieszczania się realizowanymi przez Google. Ponadto przeprowadziliśmy 27 wywiadów z ekspertami pracującymi w organizacjach pozarządowych oraz instytucjach wymiaru sprawiedliwości. Pełnego obrazu przemocy domowej podczas pandemii COVID-19 nie da się uzyskać inaczej niż poprzez kompleksową analizę danych pochodzących z różnych źródeł i ich porównanie.

Since the outbreak of the COVID-19 pandemic in March 2020, both NGOs and media around the world had reported an increase in domestic violence rates. Moreover, the nature of this violence has changed during the pandemic; monitoring organizations’ reports highlight both a rise in aggression and the emergence of violence in those families that were free from it before the pandemic. However, official statistics from Poland do not confirm these observations. The paper analyzes the relationship between the COVID-19 pandemic and domestic violence in Poland. Both quantitative and qualitative analyses were carried out based on Google Community Mobility Reports, Blue Card statistics, reported crime statistics, the Police Command Support System, NGO statistics, and 27 in-depth interviews conducted in 2020 with experts affiliated to law enforcement agencies and non-governmental organizations. A full picture of domestic violence during the COVID-19 pandemic cannot be made other than through analysis of a comprehensive body data, with cross-checks of various data sources.

In the Pursuit of Justice : (Ab)Use of the European Arrest Warrant in the Polish Criminal Justice System

Central and Eastern European Migration Review 2021, t. 10, nr 1, s. 95-117.

Współautorstwo: Klaus, Witold; Wzorek, Dominik

Poland is the leading country in pursuing its own citizens under the European Arrest Warrant (EAW), with the number of EAWs issued between 2005 and 2013 representing one third of the warrants issued by all EU countries (although some serious inconsistencies between Polish and Eurostat statistical data can be observed). The data show that Poland overuses this instrument by issuing EAWs in minor cases, sometimes even for petty crimes. However, even though this phenomenon is so widespread, it has attracted very little academic interest thus far. This paper fills that gap. The authors scrutinise the topic against its legal, theoretical and statistical backdrop. Based on their findings, a theoretical perspective is drawn up to consider what the term ‘justice’ actually means and which activities of the criminal justice system could be called ‘just’ and which go beyond this term. The main question to answer is: Should every crime be pursued (even a petty one) and every person face punishment – even after years have passed and a successful and law-abiding life has been building in another country? Or should some restrictions be introduced to the law to prevent the abuse of justice?

Research presented in this article is part of the project ‘Experiences of Poles Deported from the UK in the Context of the Criminal Justice System’s Involvement’, financed by the National Science Centre, Poland, under Grant No. UMO-2018/30/M/HS5/00816.

O przestępczości cudzoziemców i przestępczości wobec cudzoziemców w Polsce na podstawie statystyki policyjnej

Archiwum Kryminologii 2021, t. XLIII, nr 2, s. 267-314.

Współautorstwo: Kopeć, Maria; Goździk, Gabriela

Niniejszy artykuł przedstawia problematykę przestępczości cudzoziemców w Polsce oraz zjawisko ich wiktymizacji w oparciu o statystyki policyjne. Podjęto w opracowaniu próbę omówienia etiologii pokrzywdzenia cudzoziemców przestępstwem oraz ukazano trudności i osiągnięcia związane z badaniem tego zjawiska. Przedstawiono także możliwe przyczyny zaangażowania imigrantów w działalność przestępczą. W kluczowej części opracowania ukazano, w oparciu o statystyki policyjne, dane liczbowe dotyczące skali przestępczości imigrantów w Polsce, struktury tego zjawiska oraz samych sprawców. Następnie omówione zostały dane na temat skali pokrzywdzenia imigrantów przestępstwem w Polsce oraz dotyczące osób pokrzywdzonych.

This article presents the issue of crimes committed by immigrants in Poland and the issue of their victimization based on police statistics. Authors describe the etiology of victimization of immigrants and show the problems and the achievements related to the study of this phenomenon. The article presents the possible causes for committing crimes by immigrants. In the main part, based on police statistics, authors present the size and structure of crimes committed by immigrants and analyze who are the offenders. They also show the size of crime victimization on the immigrants in Poland and data about victims.

Determinants of the Judicial Response to Juvenile Delinquency

International Journal of Criminal Justice Sciences 2021, t. 16, nr 1, s. 201-216.

Współautorstwo: Ostaszewski, Paweł

The article identities the determinants of the judicial response to juvenile delinquency which is a subject of interest to practitioners and theoreticians of law, criminology and other academic disciplines. Special attention is given to two of the harshest custodial measures for juveniles in the Polish legal system, viz. placement in a youth educational centre or in a correctional centre. The analysis was conducted on the basis of material collected during the course of research made at the Institute of Justice in 2015-2016 on a sample of 370 court case tiles on 457 juveniles. It attempts to determine which factors influence judicial decisions on juveniles, and whether judicial practice is consistent with the procedural rules adopted for dealing with this category of offender. The article is divided into three parts: the distinctive features of the Polish framework for dealing with juveniles, a review of the studies conducted to date and a description of the results of the authors' own studies.

Efektywność środków izolacyjnych orzekanych wobec nieletnich

Prawo w Działaniu 2020, t. 43, s. 172-210.

W artykule zostały przedstawione wyniki analiz poświęconych efektywności środków izolacyjnych orzekanych wobec nieletnich, a zatem umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym oraz skierowania do zakładu poprawczego. Analizy w tym zakresie zostały przeprowadzone przy wykorzystaniu danych uzyskanych z dwóch źródeł. Pierwszym z nich było badanie aktowe 370 spraw dotyczących 397 nieletnich, wobec których w 2014 r. sąd orzekł prawomocnie o zastosowaniu jednego ze wskazanych środków. Drugim z kolei były zapytania o karalność uzyskane w 2019 r. z Krajowego Rejestru Karnego – zarówno z kartoteki karnej, jak i kartoteki nieletnich. Zgromadzony materiał pozwolił na sprawdzenie, ilu nieletnich po pięciu latach powróciło do przestępczości, kim są ci nieletni, w jakich środowiskach się wychowali, jakie przestępstwa popełniali w nieletniości, za jakie przestępstwa zostali skazani w dorosłości i na jaką karę, a także czym różnili się od osób, które od przestępczości odstąpiły jeszcze w nieletniości. W artykule zostały również pokazane problemy związane z pomiarem efektywności środków orzekanych wobec nieletnich.

The article presents the results of analyses devoted to the effectiveness of measures involving isolation applied in case of juveniles: placement in a youth educational centre or in a youth correctional institution. Analyses in this area were carried out using information from two data sources. The first of them was a case file study: 370 cases relating to 397 juveniles, in which the courts validly adjudicated one of the above measures in 2014. The second data source was enquiries about criminal record obtained in 2019 from the National Criminal Register. The gathered material enabled checking how many juveniles returned to crime after five years, who those juveniles were, in what environments they had been brought up, what crimes they committed, for what crimes they were sentenced in adulthood and to what punishment, and how they differed from persons who desisted from crime before reaching adulthood. The article also presents the problems related to measuring the effectiveness of measures applied in case of juveniles.

Wykonywanie środków izolacyjnych orzeczonych wobec nieletnich : analiza wyników badania

Archiwum Kryminologii 2020, t. XLII, nr 2, s. 239-312.

Artykuł dotyczy wykonywania środków izolacyjnych orzeczonych wobec nieletnich w postaci umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub w zakładzie poprawczym. Zwykle jest to ostatni etap reakcji formalnej kontroli społecznej na zachowania niezgodne z prawem dzieci i młodzieży, ponieważ – z uwagi na wiek, w jakim opuszczają te placówki – za kolejne popełniane przez siebie czyny będą ponosili odpowiedzialność karną jako osoby dorosłe. Stąd niezwykle istotna wydaje się praca, jaką podejmują wychowawcy placówek izolacyjnych wobec swoich podopiecznych. O tym, jak ona wygląda, co jest w niej trudne, jak wychowawcy postrzegają swoich wychowanków (typowych, trudnych, wymagających leczenia, współczesnych i tych sprzed 10 lat), jak oceniają efekty i sukces swojej pracy, opowiedzieli sami wychowawcy tych placówek podczas badania zrealizowanego w Zakładzie Kryminologii Instytutu Nauk Prawnych PAN w 2018 r. Wyniki badania zostały przedstawione w artykule.

The article is about the implementation of isolation measures applied to juveniles, such as a placement in a youth educational centre or a correctional facility. Usually, this is the final stage of formal social control for the unlawful behaviour of children and young people because – due to the age in which they leave these institutions – they will be criminally liable as adults for any subsequent crimes they commit. Hence, work undertaken by educators in isolation institutions for their pupils seems extremely important. The educators of these institutions described how it looks, what is difficult about it, how they perceive their pupils (typical, difficult, or requiring treatment, currently versus ten years ago), and how they evaluate the effects and success of their work in research carried out at the Department of Criminology of the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences in 2018. The results of this study are presented in the article.

Znaczenie wywiadu środowiskowego dla postępowania w sprawach nieletnich

Gdańskie Studia Prawnicze 2020, nr 3, s. 191-202.

Obowiązujący w Polsce model postępowania z nieletnimi zakłada dogłębne poznanie nieletniego, które jest możliwe dzięki zgromadzeniu danych o nieletnim i jego środowisku wychowawczym. Choć ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich nie obliguje sędziego do zlecenia przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w każdej sprawie, to zdaniem wielu autorów, powinien on być sporządzony w stosunku do każdego nieletniego. Uznaje się go za podstawowe i fundamentalne źródło wiedzy. To dowód, po który sędziowie sięgają najczęściej. Dostarcza informacji, których nie sposób uzyskać podczas wysłuchania nieletniego czy jego rodziców. Dopuszczenie dowodu z wywiadu środowiskowego pozwala zgromadzić wiedzę pozwalającą poznać nieletniego i podjąć w stosunku do niego rozstrzygnięcie zgodne z obowiązującymi dyrektywami - dobra dziecka i indywidualizacji. Artykuł został poświęcony analizie znaczenia wywiadu środowiskowego w sprawach nieletnich na podstawie wyników badań przeprowadzonych w Instytucie Nauk Prawnych PAN oraz w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości.

When we take into account the model of proceeding with juveniles in Poland, which assumes an in-depth knowledge about juveniles and their families, a community interview is a really important evidence. Although the Act on the proceedings in juvenile cases does not oblige judges to commission a community interview in each case, in the opinion of many authors it should be prepared for each juvenile. It is considered to be the fundamental source of knowledge and it is the evidence most often used by judges as it provides information that cannot be obtained, for example, by hearing juveniles and their parents. The interview also contains information that is necessary for the implementation of statutory directives. The article is devoted to the analysis of the importance of the community interview in juvenile cases based on the results of research carried out at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and the Institute of Justice.

Profesor Anna Kossowska (7.03.1943–4.06.2019)

Archiwum Kryminologii 2019, t. XLI, nr 2, s. 7-14.

Współautorstwo: Buczkowski, Konrad; Czarnecka-Dzialuk, Beata; Klaus, Witold; Rzeplińska, Irena; Szulecka, Monika; Wiktorska, Paulina; Woźniakowska, Dagmara; Wójcik, Dobrochna; Wzorek, Dominik

Zbieranie danych o nieletnim w praktyce polskich sądów

Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2019, nr 53, s. 183-198.

The model of proceeding with juveniles applicable in Poland assumes an in-depth knowledge of a juvenile. Knowing this allows us to make an accurate diagnosis, and thus to react in the right way. How does the court get to know a juvenile? How often do supporting institutions engage in this process? How does he assess evidence in the form of an environmental interview or a diagnostic opinion, and which one is used in the process of adjudication? I provide answers to these questions in this article. The basis for their granting were the results of my own research carried out in 2015–2016 at two institutions: Department of Criminology, Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and the Institute of Justice. These were both the research of juvenile case files and surveys of representatives of the judiciary — a nationwide survey and individual semi-structured qualitative interviews.

Sense of Security among the Residents of Warsaw : survey results

Prawo w działaniu 2019, t. 38, s. 140-158.

Współautorstwo: Siemaszko, Andrzej; Ostaszewski, Paweł; Klimczak, Joanna

In the second decade of the 21st century, Poland manifests a high level of ‘safeguarding’ of people in numerous aspects of their life, while, simultaneously, the crime rate is decreasing and the sense of security is increasing. Paradoxically, it is these ‘safe’ conditions that should induce us to have a closer (or rather more thorough and more focused) look at these issues so as to not miss the possible new sources and types of threats. The article analyses the results of a survey concerning the attitudes, experiences, and fears exhibited by the inhabitants of Poland’s largest city, Warsaw. The scope of the analysis determined in this way allowed the authors to make important comparisons as well as to attempt to diagnose both the ‘old’ (previously analysed and described) and new sources of threats and forms of responding to them

W drugiej dekadzie XXI w. utrzymuje się w Polsce wysoki poziom „zabezpieczenia” ludzi w wielu wymiarach życia, zaś jednocześnie spada przestępczość i rośnie poczucie bezpieczeństwa. Paradoksalnie, to właśnie te „bezpieczne” warunki powinny skłonić nas do dokładniejszego (czy inaczej drobiazgowego lub bardzo ukierunkowanego) przyjrzenia tym zagadnieniom, tak by nie przeoczyć ewentualnych nowych źródeł i rodzajów zagrożeń. Artykuł analizuje wyniki badania sondażowego dotyczącego postaw, doświadczeń i obaw mieszkańców największego polskiego miasta, czyli Warszawy. Takie zakreślenie przedmiotu analizy umożliwiło prowadzenie istotnych porównań, a także podjęcie próby zdiagnozowania zarówno „starych” (analizowanych i opisywanych już uprzednio), jak i nowych źródeł zagrożeń oraz form reakcji na nie.

Profesor Zofia Ostrihanska (22.02.1926–24.11.2017)

Archiwum Kryminologii 2018, t. XL, s. 5-9.

Współautorstwo: Buczkowski, Konrad; Czarnecka-Dzialuk, Beata; Klaus, Witold; Kossowska, Anna; Rzeplińska, Irena; Szulecka, Monika; Wiktorska, Paulina; Woźniakowska, Dagmara; Wójcik, Dobrochna

Efektywność opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów

Prawo w działaniu 2018, t. 33, s. 242-296.

The article summarises the analyses carried out by the Institute of Justice as part of the project titled ‘Effi ciency of consultative teams of court experts’. The aim of the project was to compare the work of diagnostic teams (consultative teams of court experts and family diagnostic and consultation centres) in 2016 with their work in previous years, in terms of: the number of prepared diagnostic opinions, the categories of cases in which diagnostic opinions were prepared, and the time it took to prepare diagnostic opinions. In the course of the project several research methods were used: historical and theoretical analysis; analysis of the legal regulations concerning the functioning of diagnostic teams; statistical analysis; survey of court fi les; and discussion of results of individual in-depth interviews. Several conclusions were formulated on the basis of each of the methods. Among them, the most important conclusion was that it was necessary for diagnostic teams to operate within the justice system. This conclusion is confi rmed by the historical development of diagnostic teams in Poland, but also by the importance of diagnostic opinions for the process of adjudication. The change in legal regulations had a signifi cant impact on the actual functioning of diagnostic teams, including the structure of employment and the effi ciency of their work.

Artykuł stanowi podsumowanie analiz przeprowadzonych przez Instytut Wymiaru Sprawiedliwości w ramach projektu „Efektywność opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów”. Celem projektu było porównanie pracy zespołów diagnostycznych (opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów i rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych) w roku 2016 w stosunku do lat poprzednich, w zakresie m.in. liczby sporządzanych opinii, kategorii spraw, w których opinie zostały sporządzone oraz czasu sporządzania opinii. Wykorzystano kilka metod badawczych: analizę historyczno-teoretyczną, analizę przepisów regulujących funkcjonowanie rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych i opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów, analizę statystyczną, badanie aktowe oraz omówienie wyników badania jakościowego. Każda z nich pozwoliła na sformułowanie kilku wniosków. Wśród nich niewątpliwie najważniejszy traktuje o niezbędności funkcjonowania zespołów diagnostycznych dla całego wymiaru sprawiedliwości. Wniosek ten znajduje uzasadnienie zarówno w historii rozwoju badań diagnostycznych w Polsce, jak i w znaczeniu tych badań oraz wydanych na ich podstawie opinii dla procesu orzekania oraz podejmowania oddziaływań wobec nieletniego/małoletniego i jego środowiska wychowawczego. Zmiana regulacji prawnej w dość istotny sposób wpłynęła na rzeczywiste funkcjonowanie zespołów diagnostycznych, w tym na strukturę zatrudnienia oraz efektywność świadczonej pracy.

Juveniles in youth educational centers and correctional facilities

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Kryminologicznego 2018, nr 25, s. 139-147.

Artykuł jest podsumowaniem dwóch projektów badawczych zrealizowanych w Zakładzie Kryminologii Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości. W ramach tych projektów zostały przeprowadzone dwa rodzaje badań: analiza akt spraw sądowych oraz indywidualne półustrukturyzowane wywiady pogłębione, na próbach: 397 akt spraw sądowych nieletnich, wobec których w 2014 roku sąd orzekł o umieszczeniu w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub w zakładzie poprawczym (badanie aktowe) oraz 40 wychowawców młodzieżowych ośrodków wychowawczych – MOW i zakładów poprawczych – ZP (badanie jakościowe). Celem artykułu jest sumaryczne przedstawienie wybranych wyników tychże badań.

Article is a summary of two research projects realized in Department of Criminology the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and in the Polish Institute of Justice. In the course of the projects were carried out two kind of research: court files analysis and individual semi-structured in-depth interviews. The research samples were: 397 juveniles from whom in 2014 the court issued decision on the application of the placement in a youth educational centers or in a correctional facilities (case files research) and 40 educators from youth educational centers – YEC and correctional facilities – CF (qualitative research). The aim of article is to present the results of these analysis.

Współpraca sądu dla nieletnich z instytucjami pomocniczymi w procesie orzekania

Archiwum Kryminologii 2018, t. XL, s. 153-219.

The article analyses the cooperation of juvenile judges with supporting institutions in the adjudication process on the basis of the research project conducted at the Department of Criminology of the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences in 2016, entitled: “Cooperation of juvenile courts with other institutions in the application educational and corrective measures”. The aim of the research project was to examine how juvenile courts practically implement the assumptions resulting from the Act on Proceeding in Juvenile Cases, especially its Article 32b, which provides that juvenile judges have a duty to collect information about the juveniles and the irenvironment in the course of the proceedings – directly or indirectly (by the supporting institutions). The last of them have been defined as an organised team of institutions that cooperate with each other in order to achieve common aims. Cooperation has been defined as “a type of social process to achieve a common aims”. In the course of the project, two kinds of research were conducted. The first of them included national surveys addressed to juvenile judges, professional family probation officers, experts from diagnostic teams, the second – individual in-depth interviews with selected representatives of these groups. The national surveys comprised: 162 juvenile judges,556 professional family probation officers and 177 experts from diagnostic teams, which accounted for, respectively, 16%, 28% and 33% of total population for each of these groups. The individual in-depth interviews were conducted with 30 respondents,10 in each group.On the basis of the research, it can be assumed that, in general, the cooperation of juvenile judges with professional family probation officers and diagnostic teams is good. This is an average value. It means that, in some courts, cooperation is more efficient than in others. The main evidence that provides knowledge about juveniles is the environmental interview; 70% of judges declared that the order regarding the preparation of an interview is issued in each case. None of them chose this category of answers in the question about the diagnostic opinion. Both the national survey and the interviews demonstrate the lack of interdependence between the type of case and the frequency of the order to prepare an environmental interview. This dependency occurs in relation to the diagnostic opinion. The probability of commissioning the pre -paration of such evidence is higher in cases in which the court intends to rule an isolation educational measure or corrective measure. There are different practices of asking questions to the supporting institution. The questions, especially about the cause and degree of demoralisation (88%), suggestions about the measure andthe direction of further impacts (86%), and personality characteristics of the juveniles(79.6%), are more often addressed to the diagnostic teams. The conducted research confirmed a high degree of convergence of the judgments with the recommendations of the supporting institutions (an average 78.5% with diagnostic teams and 54.7% with professional family probation officers). Juvenile judges were asked to evaluate evidence containing information about the juveniles. The judges recognised the diagnostic opinion as the most helpful evidence in the decision-making process (87.7%); whereas 85.8% of them also underlined the importance of the environmental interview. There is no doubt about nearly the same perception of the purpose of the functioning of the supporting institutions by the respondents of all the three surveyed groups. They agreed that these institutions are necessary and the juvenile justice system could not exist without them. These institutions provide information allowing conducting com -plete diagnoses of the juveniles and their environment, and thus determining the most needed measure; as such, they help to make the decision on the applicationof the most appropriate measure in each case. The article also includes theoretical analysis and analysis of the applicable regulations. Each of them confirms the existence of assumptions and premises to create a “model system of proceeding with juveniles.”

W artykule została zamieszczona analiza współpracy sędziów dla nieletnich z instytucjami pomocniczymi w procesie orzekania środków wychowawczych i poprawczych. Podstawą tej analizy są wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu zrealizowanego w Zakładzie Kryminologii Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w 2016 r. pt. „Współpraca sądu dla nieletnich z innymi instytucjami przy orzekaniu środków wychowawczych i poprawczych”. Celem projektu było ustalenie, w jaki sposób w praktyce sądy dla nieletnich realizują założenia wynikające z Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, w szczególności te wynikające z art. 32b ustawy. Artykuł ten nakłada na sędziów dla nieletnich obowiązek zbierania w trakcie postępowania informacji o nieletnim i jego środowisku wychowawczym. Gromadzenie tych informacji może nastąpić w sposób bezpośredni lub pośredni (poprzez instytucje pomocnicze). W ramach projektu zostały przeprowadzone dwa rodzaje badań. Pierwsze z nich to ogólnopolskie badania sondażowe skierowane do sędziów dla nieletnich, zawodowych rodzinnych kuratorów społecznych oraz specjalistów zespołów diagnostycznych. Drugie natomiast to indywidualne półustrukturyzowane wywiady pogłębione przeprowadzone z wybranymi przedstawicielami każdej z tych grup.

Assessment of the cost of comprehensive divorce proceedings of spouses with minor children

Prawo w działaniu 2018, t. 33, s. 169-183,

Współautorstwo: Ostaszewski, Paweł

The article presents the results of a study covering statistical and economic analyses aimed at estimating the budgetary expenses linked to the model of divorce proceedings whereby a comprehensive evaluation of the family situation of the divorcing spouses is possible. The estimated average cost of the model divorce proceedings of spouses with minor children amounts, in the basic scenario, to PLN 2,447.33, while in the extended scenario, where it is necessary to take additional evidence and extra steps, PLN 3,519.26. The cost of the average divorce proceedings estimated in the project titled ‘Costs of court proceedings in divorce cases’ amounted, in the most likely scenario, to PLN 527.31. (It should be said that the described model concerned only married couples with common minor children and this criterion was met only by 55% of the 400 divorcing couples covered by the study ‘Costs of court proceedings in divorce cases’, Prawo w Działaniu 2017, No. 29, p. 76). This means that the model divorceproceedings conducted in every case would be PLN 1 920.02 more expensive than the average (basic scenario) or even PLN 2 991.95 more expensive (extended scenario).

Artykuł prezentuje wyniki badania obejmującego analizy statystyczne i ekonomiczne zmierzające do oszacowania wydatków budżetowych związanych z realizacją modelu postępowania rozwodowego umożliwiającego kompleksowe wyjaśnienie sytuacji rodzinnej rozwodzących się małżonków. Oszacowany przeciętny koszt modelowego postępowania rozwodowego małżonków posiadających małoletnie dzieci wyniósł w wariancie podstawowym: 2 447,33 zł, natomiast w wariancie rozszerzonym przez konieczność przeprowadzenia dodatkowych dowodów i czynności: 3 519,26 zł. Oszacowany w projekcie „Koszty postępowań sądowych w sprawach rozwodowych” koszt przeciętnego postępowania rozwodowego w wariancie najbardziej prawdopodobnym wynosił zaś 527,31 zł (należy zaznaczyć, że opisywany model dotyczy jedynie małżeństw posiadających wspólne małoletnie dzieci, a to kryterium spełniało tylko 55% z reprezentatywnej próby 400 rozwodzących się małżeństw objętych badaniem, zob. P. Ostaszewski, J. Włodarczyk-Madejska, K. Joński, Koszty postępowań sądowych w sprawach rozwodowych, „Prawo w Działaniu” 2017/29, s. 76). Oznacza to, że modelowe postępowanie rozwodowe przeprowadzone w każdej sprawie byłoby droższe o 1 920,02 zł od przeciętnego (w wariancie podstawowym) lub nawet o 2 991,95 zł (w wariancie rozszerzonym).

Przestępczość cudzoziemców w Polsce na podstawie danych policyjnej statystyki przestępczości za lata 2013-2016

Studia Prawnicze 2018, nr 4, s. 137-163.

Współautorstwo: Rzeplińska, Irena

W artykule prezentujemy analizę zbiorowości cudzoziemców podejrzanych o popełnienie przestępstwa w Polsce w latach 2013–2016, na podstawie policyjnej statystyki przestępczości. Analizujemy obywatelstwo podejrzanych cudzoziemców, płeć, strukturę ich przestępczości, miejsce popełnienia przestępstwa w podziale na województwa. Odwołujemy się do analizy zbioru danych w policyjnych statystykach przestępczości za lata 2004–2012. Podejrzani cudzoziemcy w Polsce, w latach 2013–2016 to 1% zbiorowości podejrzanych ogółem.

The article presents an analysis of the foreigners population suspected of com-mited crimes in Poland in 2013–2016 years, on the basic of police crime statis-tics . We analyze the citizenship and sex of suspected foreigners, structure the crime they committed but also place where the crime was commited (divided into voivodships) . We refer to the analysis in the set of crime police statistics for the 2004–2012 years . Suspected foreigners in Poland, in 2013–2016 years, was 1% of the total population of suspects.

Assumptions of proceeding in juvenile cases in the court practice

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Kryminologicznego 2017, nr 24, s. 24-30.

Artykuł stanowi podsumowanie projektu badawczego zrealizowanego w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. W ramach projektu zostały przeprowadzone dwa rodzaje badań: 1) ogólnopolskie badania sondażowe skierowane do trzech grup respondentów – sędziów dla nieletnich, zawodowych kuratorów rodzinnych oraz specjalistów zatrudnionych w opiniodawczych zespołach sądowych specjalistów, 2) indywidualne półustrukturyzowane wywiady jakościowe z przedstawicielami tych trzech grup zawodowych. W artykule zostały zamieszczone tylko niektóre wyniki. Szczególna uwaga została poświęcona realizacji założeń Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich w praktyce orzeczniczej sądu. Potrzebę badań w tym zakresie uzasadnia fakt ustawowego zobowiązania sędziego dla nieletnich do gromadzenia informacji o nieletnim i jego środowisku - bezpośrednio lub pośrednio przy wykorzystaniu instytucji pomocniczych.

Article is a summary of the research project realized in The Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences. In the course of project, there were conducted national surveys addressed to juvenile judges, professional family probation officers, experts from diagnostic teams and the individual in-depth interviews with selected representatives of these groups. The aim of the article is to present the results of the researches, the mainly the answer on the question how do juvenile courts realize in practice the assumptions of the Act on Proceeding in Juvenile Cases. Researches, in the application of law, have been considered particularly important because the law obliges the juvenile judges to collect information about juvenile and his/her environment – directly or indirectly (by supporting institutions).

Efficiency of consultative teams of court experts

Prawo w działaniu 2017, t. 32, s. 113-128.

The article contains a comparison of the work of diagnostic teams providing opinions for the need of courts in cases concerning juveniles as well as in family and care cases in connection with changes with respect to the legal status concerning the professional status and organization of their work (‘Consultative teams of court experts replaced ‘family diagnostic-consulting centres’). The studies, the fi ndings of which are presented, are based on a historic-theoretical analysis, analysis of the provisions regulating the functioning of the family diagnostic-consulting centres and consultative teams of court experts, statistical analysis, court fi les analysis and discussion of a qualitative study

Artykuł zawiera porównanie pracy zespołów diagnostycznych opiniujących na potrzeby sądów w sprawach nieletnich oraz w sprawach rodzinnych i opiekuńczych w związku ze zmianami w zakresie stanu prawnego dotyczącego statusu zawodowego i organizacji ich pracy („Opiniodawcze zespoły sądowych specjalistów” zastąpiły „rodzinne ośrodków diagnostyczno-konsultacyjne). W badaniach, których wyniki są prezentowane wykorzystano analizę historyczno-teoretyczną, analizę przepisów regulujących funkcjonowanie rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych i opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów, analizę statystyczną, badanie aktowe oraz omówiono wyniki badania jakościowego

Opinia biegłego w sprawach cywilnych w świetle badania aktowego

Prawo w działaniu 2017, t. 31, s. 155-176.

The paper presents a summary case records study of civil proceedings conducted by the Institute of Justice under the project “Expert witness in court proceeding. Comprehensive picture of the system under the study of case records, surveys, statistical and economic analysis”. The aim of the study was to identify the legal practice of consulting with the expert witnesses in civil proceedings including settlements on: 1) type of specialisation which specialised knowledge would have the highest request in civil proceedings; 2) type of the institution court would address for the opinion; 3) time set for submitting the opinion; 4) basics and formal aspects of writing the opinion; 5) evaluation of the suitability of the proof driven from the opinion both by the court and parties/participants in the proceedings. The findings have been compared with the present judicial decisions and literature of the subject. The judicial practice on addressing to the expert witness is not homogeneous, moreover it is sometimes inconsistent with the mandatory regulations of law. The study has led to the conclusion that in civil proceedings the court advised mainly the specialised knowledge of the medicine expert witnesses, thus indicating as preferable, written form of opinion and setting time to submit the opinion. In low percentage of opinions the courts addressed to the Institute for the opinion. Vast majority of opinions have been evaluated by the court as accurate and complete. Some of the opinions, according to the court, were insignifi cant, faulty or erroneous. In the perspective of the study it seems signifi cant to point out the aspect raised by many other authors, that there is a need for the tool giving good evaluation of the competence of the person applying to enter in the expert witness register. The study implicates that the basis for about the half of the written opinions was specialised knowledge of the expert witness.

Sylwetki nieletnich sprawców, wobec których sąd orzekł umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub w zakładzie poprawczym

Archiwum Kryminologii 2017, t. XXXIX, s. 273-314.

The article analyses the profiles of youth offenders with regard to whom courts in 2014 ruled one of the most severe penal measures specified in art. 6 of the Law on juvenile justice of 26 October 1982, i.e. placement in a youth care centre or youth correctional facility. The analysis was carried out using materials collected in the course of research at the National Institute of Justice for the Ministry of Justice within the framework of the project ‘Application of educational measures in the form of placement in youth care facilities and of correctional measures by family and youth courts in light of statistical data and court record research’. The research sample consisted of 397 juveniles (319 boys and 78 girls), who had been brought before a court for criminal offenses (demoralisation was indicated only in 75 of the cases). Information was also collected on 60 other juveniles with regard to whom the court had ruled non-isolation education measures or had discontinued proceedings. Due to the sizable disproportion between the two groups, the latter group was only used for comparative purposes at the stage of compiling the final report. It is not discussed in the article.For the purposes of the study, the notion of ‘juvenile profile’ was defined using the following variables: sex, age, school level, place of residence, problem behaviour at school and outside school, previous interaction with the system of justice, previously applied education measures and the nature of the offense. This ‘profile’ was supplemented by a description of the juvenile’s environment, including family structure, parents’ education and employment status, living conditions and occurring problems. A brief overview of Polish and international literature concerning the risk and protective factors when it comes to youth offenders confirms that it is useful to consider these two elements together. The aim of the analysis was to find out who were the offenders with regard to whom courts had ruled one of the most severe measures under art. 6 of the Juvenile law. Eight detailed research questions were formulated. Most of them came down to determining whether variables such as sex, age, school level, place of residence, negative behaviour in school or outside of school, previous experiences with juvenile courts and problems in the family had any influence on a higher incidence of offending. One of the questions was related to whether certain risk factors in the subjects’ family environment occurred more frequently depending on sex. Correlation between the variables was tested using cross tables and Cramer’s V and Phi statistical measures. Also included is a statistical analysis of juvenile delinquency based on the data of the Polish National Police Headquarters and of the Ministry of Justice.It was found that the juveniles with regard to whom the most severe measures had been ruled in 2014 were mostly boys who had committed criminal offenses, mostly property crimes, at the age of 15-16. They were middle school (gimnazjum) students, living in cities, causing problems both in school and beyond. More than half had previously come into conflict with the law and had previously been sentenced to different education measures. On average, one in two was growing up in a full family (whether biological, adoptive or reconstructed), in which the income did not exceed the national average. The living conditions of around half of them were average, while the family environment was characterised by various problems, ranging from substance abuse, criminality and prison sentences to domestic violence. Although the studied boys and girls presented a similar picture, a more detailed analysis of certain variables made it possible to bring out significant differences. These differences are visible when it comes to the reasons for launching proceedings before a court, the age at which the offense was committed, the problems caused, previous contacts with the law, as well as the type and frequency of previously applied education measures. The risk factors in the family environments of boys and girls were also largely the same. The only difference was the intensity of their occurrence – decidedly higher in the families of juvenile boys. This means that the boys had grown up in worse living conditions, their parents were less educated were rarely employed. The intensity of problems related to substance abuse, a criminal record and domestic violence in their homes was also higher.

Koszty postępowań sądowych w sprawach rozwodowych

Prawo w działaniu 2017, t. 29, s. 76-108.

Współautorstwo: Joński, Kamil; Ostaszewski, Paweł

The article presents the outcome of research conducted to estimate real costs on carrying out proceedings on dissolution of marriage in Polish common courts. During the research budgetary revenues and expenditures concerning divorce proceedings were established, this means remuneration of adjudicating authority and administration, expenses on participation of lay judges and expert witnesses, as well as on technical support and court fees onbehalf of the sides.The analysis of budgetary and statistical reports of the regional courts has been conductedtogether with the analysis of dissolution of marriage case records, surveys of regional courts, judges and court offi cials as well as the economic analysis. The subject of the researchwas to determine if it is possible to reduce the costs of divorce proceedings and also if any changes in court fees are justifi ed (including those increasing the budgetary revenues).

The court's reaction to offences committed by juveniles

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Kryminologicznego 2016, nr 23, s. 96-99.

Artykuł stanowi podsumowanie badań przeprowadzonych w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości Ministerstwa Sprawiedliwości w ramach projektu „Stosowanie środka wychowawczego w postaci umieszczenia w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych oraz środka poprawczego w świetle danych statystycznych i badań aktowych”. Opracowanie składa się z trzech części: opisu próby, charakterystyki zebranego w sprawach materiału dowodowego oraz analizy czynników wpływających na decyzję sądu. Taka konstrukcja pozwoliła udzielić odpowiedzi na trzy podstawowe pytania: kim byli nieletni, wobec których sąd orzekł jeden z najsurowszych środków wymienionych w art. 6 Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, jakim materiałem, tj. jakimi informacjami o nieletnich, dysponował sąd podejmując decyzję o powyższym oraz czy wydane w sprawie orzeczenia były zgodne z zaleceniami instytucji pomocniczych.

The article is a summary of research that have been conducted in Institute of Justice Ministry of Justice. Paper is shared on three short part: description the researched sample, collected evidence and the analysis of the factors influencing the judge’s decision. It allowed to answer on the three basic questions: who were juveniles to whom the court has applied the strictest measures mentioned in the article 6 of the Act on proceedings in juvenile cases, what evidence had the juvenile court used in taking a decision in relation to a specific person and how decisions issued by the court were consistent with the recommendations of the „supporting institutions”.

Zachowania niezgodne z prawem osób ze stwierdzoną niepoczytalnością

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Kryminologicznego 2015, nr 22, s. 7-26.

Artykuł analizuje zagadnienie czynów zabronionych dokonywanych przez sprawców niepoczytalnych. Podzielony on został na dwie części. W pierwszej autorka podejmuje zagadnienia teoretyczne: opis przesłanek niepoczytalności, badanie sądowo-psychiatryczne i wydane w sprawie opinie oraz rozstrzygnięcia sądu wobec sprawców czynów z art. 31 § 1 k.k. Część druga stanowi opis badań przeprowadzonych przez autorkę w zakresie czynów zabronionych sprawców niepoczytalnych.