Redakcja:

Euphony, harmony and dissonance in the international legal order = Eufonia, harmonia i dysonans w międzynarodowym porządku prawnym = Euphonie, harmonie et dissonance dans l’ordre juridique international : Liber amicorum Władysław Czapliński

Współredaktorstwo: Kowalik-Bańczyk, Krystyna; Jakubowski, Andrzej; Nowak, Celina; Taborowski, Maciej

Warsaw : ILS PAS Publishing House, 2024

ISBN 9788366300989; 9788366300996

555 stron.

Publikacja składa się z 44 tekstów dotyczących problematyki prawa międzynarodowego publicznego. Z uwagi na specyfikę publikacji zostały one ułożone w porządku alfabetycznym nazwisk autorów. Niezależnie od tego daje się wskazać kilka większych obszarów, w odniesieniu do których praca wnosi istotny wkład. W publikacji da się wyróżnić cztery zasadnicze wątki. Na pierwszy składają się teksty dotyczące samych fundamentów prawa międzynarodowego. W tym obszarze należy sytuować samą refleksję na temat natury prawa międzynarodowego, jego źródeł, odpowiedzialności międzynarodowej. Na szczególne podkreślenie zasługuje opracowania S. Hobe, The International Legal Order : Too Fragile to be an Attractive Safety Net dotyczące samego porządku międzynarodowoprawnego. Autor ukazuje szereg zagrożeń dla porządku międzynarodowoprawnego i rozważa, w jaki sposób wpływają one na samą istotę tego prawa. Do zagrożeń tych zalicza blokowanie systemu rozwiązywania sporów w WTO, wojnę w Strefie Gazy i na Ukrainie. Rozważania na temat istoty prawa międzynarodowego przedstawia E. Cała-Wacinkiewicz, Między dysonansem a eufonią - o sile jedności systemu prawa międzynarodowego w kontekście jego fragmentacji. W tym nurcie mieszczą się też rozważania M. Arcari i B. Bonafe (Divisive Jus Cogens) poświęcone ius cogens. Autorzy stawiają szereg fundamentalnych pytań na temat istoty ius cogens. Należy do nich przede wszystkim to, czy normy takie mogą być tworzone za pomocą umów międzynarodowych i czy norm ius cogens można szukać wśród tych regulujących podstawy stosunków międzynarodowych. Odnosi si ę te ż do metod zapewnienia wymuszania respektowania norm ius cogens. Kilka opracowań dotyczy zagadnienia źródeł prawa międzynarodowego i zasad ogólnych - rozdziały P. Saganka, M. Kozłowskiego, M. Lugato, R. Kwiecień, Chun-i-Chen i A. Wyrozumskiej. Także w tym obszarze należy sytuować opracowanie B. Rotha, Recognition Doctrine' s Unacknowledged Centrality to the International Legal Order, dotyczące znaczenia instytucji uznania międzynarodowego dla prawa międzynarodowego. W tym ogólnym nurcie mieszczą się trzy opracowania dotyczące szeroko rozumianej odpowiedzialności . Dwa z nich dotyczą odpowiedzialności rozumianej jako responsibility, tj. odpowiedzialność za złamanie prawa międzynarodowego (M. Balcerzak, Odpowiedzialność międzynarodowa państwa a Europejska Konwencja Praw Człowieka : kilka refleksji; P. Sturma, Possible Ways to an International Compensation Mechanism). Tzw. liability, czyli odpowiedzialności za działania niezabronione przez prawo międzynarodowe dotyczy rodział M. Seršić, Liability of Statessine delicto. Drugą grupę rozdziałów stanowią opracowania odnoszące się do bardziej konkretnych norm czy instytucji prawa międzynarodowego. Na szczególne odnotowanie zasługuje kilka wartościowych opracowań dotyczących Unii Europejskiej i jej prawa (D. Kornobis-Roanowska, Eufonia w prawie mi ędzynarodowym wobec zgiełku czasu - rola Unii Europejskiej w tworzeniu mi ędzynarodowego prawa humanitarnego; J. Kranz, Między nadrzędnością, pierwszeństwem i praworządnością; M. Szwarc, Prawo karne Unii Europejskiej - w poszukiwaniu harmonii). Drugim wątkiem tego nurtu jest międzynarodowe prawo karne, szczególnie aktualne obecnie wobec konfliktu na Ukrianie i w Strefie Gazy. P. Kovacs, In the second place , where appropriate ... Considerations on the position of general international law in the jurisprudence of the International Criminal Court w prezentuje to jaki wpływ na dorobek Międzynarodowego Trybunału Karnego ma prawo międzynarodowe. Do zbliżonej tematyki — choć z perspektywy Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości — odnosi się tekst K. Wierczyńskiej i S. Zaręby, Obowiązki państw w kontekście zbrodni ludobójstwa w świetle dorobku orzeczniczego Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, w której autorzy analizują jak przebiega ewolucja praktyki MTS w zakresie interpretacji konwencji w sprawie ludobójstwa. Opracowań odnoszących się do MTS jest kilka - są to rozdziały P. Grzebyk, P. Hilpolda, W. Sadowskiego. W pracy znalazły się też opracowania poświęcone najnowszemu dorobkowi orzeczniczemu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka: (A. Jakubowski, The Right to Cultural Heritage in the Jurisprudence of the European Court of Human Rights; B. Łukańko, Środek tymczasowy w rozumieniu art. 39 Regulaminu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – zagadnienia wybrane). Trzecią grupę stanowią opracowania odnoszące się do konkretnych zdarzeń związanych z prawem międzynarodowym czy konkretnych dokumentów lub orzeczeń. Na szczeg ólne odnotowanie zasługuje aktualne opracowanie L. Balmonda, Ukraine, Haut Karabakh, Israël et Gaza : la s écurit é collective en question. W tej części nalezy sytuować także rozdziały autorstwa K. Kowalik-Bańczyk oraz A. Kleczkowskiej. Czwartą grupę stanowią opracowania dotyczące stosunków polsko-niemieckich. Składają się na nią rozdziały autorstwa J. Barcza, S. Oetrera i D. Richter.

The project was co-fnanced by funds from the state budget awarded by the Minister of Science within the framework of the Excellent Science II Programme (Poland).

Obowiązki państw w kontekście zbrodni ludobójstwa w świetle dorobku orzeczniczego Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości

Współautorstwo: Zaręba, Szymon

Euphony, harmony and dissonance in the international legal order = Eufonia, harmonia i dysonans w międzynarodowym porządku prawnym = Euphonie, harmonie et dissonance dans l’ordre juridique international : Liber amicorum Władysław Czapliński / edited by Krystyna Kowalik-Bańczyk, Karolina Wierczyńska, Andrzej Jakubowski ; review Maciej Taborowski. Warsaw : ILS PAS Publishing House, 2024, s. 505-516.

Helen Silving, cień Holocaustu i wiara w moralny sens porządku międzynarodowego

Prawo międzynarodowe w służbie ludzkości : księga jubileuszowa Profesora Jerzego Menkesa / pod redakcją naukową Eweliny Cała-Wacinkiewicz, Artura Kozłowskiego, Bartłomieja Krzana, Joanny Nowakowskiej-Małuseckiej, Anny Przyborowskiej-Klimczak, Wojeciecha Szczepana Staszewskiego, Iwony Wrońskiej. Warszawa : Wydawnictwo C. H. Beck, 2024, s. 389-394.

The 2021 Policy on Cultural Heritage of the International Criminal Court : New Perspectives and Uncertainties of Criminal Justice

Współautorstwo: Jakubowski, Andrzej

Intentional Destruction of Cultural Heritage and the Law : A Research Companion / Alberta Fabbricotti (ed.) – London: Routledge, 2024,

This chapter examines the Policy on Cultural Heritage adopted by the Office of the Prosecutor of the International Criminal Court (OTP Heritage Policy) in 2021. It outlines the content and underlying purposes of this document for the operation of the Rome Statute and critically discusses its envisaged role and function within the entire system of present-day international criminal justice. While it scrutinizes the main elements of the OTP Heritage Policy, it debates its possible practical impact for the current international agenda for preventing and prosecuting cultural heritage crimes and critically analyses the shortcomings of this policy instrument. Finally, the OTP Heritage Policy is discussed within the larger context of the multilevel governance of cultural heritage and its objectives.

Illegality of Sanctions (or Coercive Measures) Against the International Criminal Court

International Sanctions and Human Rights / P. Šturma (ed.) – Cham: Springer, 2024, s. 139-154.

While sanctions, understood as collective measures decided by an international organization or a group of states, are widely known forms of using pressure in international relations unilateral measures imposed by states on the officials of international organizations seem to play a different role, and discussion is needed whether such measures could in fact be called sanctions according to international law. They are neither about the protection of states’ strategic political or economic interests nor a response for previous violations of international law—but they directly target the ability of such organizations to act in certain legal environments. Russian or American “sanctions” (or rather unilateral coercive measures?) targeting the officials of the International Criminal Court including freezing the assets of and placing travel restrictions were aimed at destabilizing the operation of an international institution that is supposed to prosecute the perpetrators of international crimes. Although such sanctions are not formally forbidden by international law it shall be noted that they could only be applied to achieve a legitimate aim in accordance with international law. Any sanctions exceeding this aim should be perceived as illegal. This contribution will try to assess how international law recognizes such instruments, while it will attempt to anchor such sanctions in the practice of international law by sketching the legal boundaries for their application it will also critically refer to the said practice of misusing unilateral measures as tools for subordinating the activities of organizations by intimidating their officials. Finally, it will discuss the erga omnes obligations of states, emphasizing that such measures are more than political tools and could potentially violate international law.

Ściganie zbrodni międzynarodowych : uwagi dotyczące konieczności wprowadzenia zmian w polskim prawie karnym

Studia Prawnicze 2024, nr 2, s. 7-34.

Współautorstwo: Grzebyk, Patrycja; Kuczyńska, Hanna

W artykule zaprezentowano wyniki badań mających za przedmiot odpowiedź na pytanie, czy polskie prawo karne jest ukształtowane w sposób umożliwiający prowadzenie skutecznych, czyli pozwalających na oskarżenie konkretnych osób i wydanie wobec nich wyroków, postępowań karnych w sprawie zbrodni międzynarodowych, do których ścigania jest zobowiązana Polska. Wnioski z badań wskazują, że tak nie jest. Regulacje dotyczące definicji zbrodni międzynarodowych i zasad wykonywania jurysdykcji wobec nich są niewystarczające. W pierwszej części artykułu wyjaśniono, że ściganie zbrodni międzynarodowych stanowi zobowiązanie międzynarodowoprawne Rzeczypospolitej i brak podejmowania działań na rzecz wykonania tego obowiązku wiąże się z odpowiedzialnością w prawie międzynarodowym. W drugiej skupiono się na zasygnalizowaniu braku penalizacji danych zbrodni międzynarodowych w polskim k.k. albo rozbieżności pomiędzy definicjami zbrodni międzynarodowych w prawie międzynarodowym a tymi przyjętymi w polskim k.k. W trzeciej części przeanalizowano kwestie dopuszczalności wykonywania jurysdykcji przez sądy polskie nad zbrodniami międzynarodowymi popełnionymi poza terytorium państwa polskiego. Artykuł wieńczą konkluzje, w których podkreślono, że brak realizacji przez Polskę zobowiązań międzynarodowych prowadzi nie tylko do „strukturalnej bezkarności”, lecz także do niezrealizowania celów stojących przed wymiarem sprawiedliwości w sprawach karnych.

The article presents the results of research aimed at examining whether Polish criminal law is shaped in a way that allows for conducting effective, i.e. allowing for the indictment of specific persons and the issuance of sentences against them, criminal proceedings in the case of international crimes, which Poland is obliged to prosecute. The conclusions from the research indicate that this is not the case. The regulations concerning the definition of international crimes and the principles of exercising jurisdiction over them are insufficient. Not only is the prosecution of international crimes an international law obligation of the Republic of Poland, as explained in the first part of the article, but the lack of action to fulfil this obligation also carries international legal responsibility. Not only does the second part focus on signalling the lack of penalization of certain international crimes in the Polish Penal Code, but it also highlights discrepancies between the definitions of international crimes in international law and those adopted in the Polish Penal Code. Finally, the third part analyzes the issues of the admissibility of exercising jurisdiction by Polish courts over international crimes committed outside the territory of the Polish state. The article ends with conclusions that emphasize that Poland’s failure to implement its international obligations leads not only to „structural impunity” but also to the failure to achieve the goals of the criminal justice system.